Walging: de vergeten emotie
Array
100ste uitzending! Zondag 13 oktober, 19:35 uur, Nederland 2
Emoties als angst en boosheid zijn wetenschappelijk grondig onderzocht, maar walging nauwelijks. Deze emotie was lange tijd een ondergeschoven kindje in de psychologie. De wetenschap volstond met de tautologische redenering ‘we walgen van zaken die we walgelijk vinden’. Sinds kort is er veel aandacht voor deze emotie. Gelukkig, want walging beïnvloedt ons doen, laten en denken. Walging blijkt aan de basis te liggen van verschillende psychologische stoornissen en verklaart heftige homofobische reacties of extreme reacties op pedofielen. Inzicht is dus van belang. Waarom walgen we? Waarvan? En waarom verschilt dit zo per persoon en per cultuur?
Stel, we kunnen een biefstuk laten groeien in een laboratorium. Eet u dan liever een steak gegroeid uit mensencellen of een steak uit koeiencellen? Feitelijk maakt dat weinig uit, maar de gedachte aan een biefstuk van menselijke cellen doet bij de meeste mensen hun maag omdraaien. Roger Giner-Sorolla (University of Kent) is als sociaal psycholoog gespecialiseerd in emoties. Hij onderzocht waarom we zo walgen van een mensensteak. Hij bestudeert de morele kant van walging en laat zien dat walging vaak een irrationele emotie is.
We walgen van bedorven vlees, beschimmeld eten en van vieze toiletten. Ook walgen we van het idee seks te hebben met familieleden, van kannibalisme en van foute politici. Totaal verschillende zaken die eenzelfde reactie oproepen. De Amerikaanse evolutionair psycholoog Joshua Tybur (VU) wilde weten wat de overlap is tussen deze zaken. Hij ontdekte drie verschillende categorieën walging, met als overeenkomst dat ze ons helpen overleven: pathogene walging (beschermt ons tegen zaken die ons ziek kunnen maken), seksuele walging (voorkomt voortplanting met ongeschikte partners) en morele walging (t.a.v. personen die zich niet aan sociale normen houden, bijvoorbeeld pedofielen of corrupte politici).
Delphine de Smet, moraalwetenschapper in Gent, onderzoekt seksuele walging. Zij laat zien hoe sterk deze walging onze moraliteit beïnvloedt.
Walging is belangrijk in ons overleven, maar walg je te erg, dan wordt het disfunctioneel. De Groningse hoogleraar klinische psychologie Peter de Jong was een van de eersten die de rol van walging ontdekte in bepaalde seksuele stoornissen. Deze inzichten leidden tot zijn huidige onderzoek naar de samenhang tussen walging en seks. Hij ontdekte dat opwinding de walgingsgevoeligheid vermindert. Daardoor zijn we in staat seks te hebben, ondanks alle ‘walgelijke’ lichaamssappen die daarbij komen kijken.
