Kankerpatiënt begrijpt informatie beter als arts persoonlijke vragen stelt

Patiënten met kanker nemen in het eerste gesprek met de behandelend radiotherapeut meer informatie op wanneer de arts het gesprek met persoonlijke vragen begint en daarna pas met de medische informatie komt. Bijkomend voordeel is dat de radiotherapeut zo medische informatie beter kan laten aansluiten bij de persoonlijke situatie van de patiënt. Dat blijkt uit onderzoek dat drs Liesbeth Timmermans uitvoerde bij de afdeling Radiotherapie in het UMC St Radboud.

Gedurende twee jaar heeft Timmermans op de afdeling Radiotherapie in het UMC St Radboud diverse aspecten van de arts-patiëntcommunicatie onderzocht aan de hand van het eerste gesprek dat radiotherapeut en patiënt met elkaar voerden. Timmermans was bij meer dan tweehonderd gesprekken van radiotherapeuten met hun patiënten aanwezig en legde deze vast op video. Een deel van deze patiënten kwam voor een curatieve, genezende behandeling, het andere deel kwam voor een palliatieve, symptoombestrijdende behandeling.



Trainen helpt
Hoe een gesprek verloopt wordt voor een deel bepaald door het behandeldoel, zo constateerde Timmermans: “De medische situatie van de patiënt wordt uitgebreider besproken met patiënten die komen voor palliatieve radiotherapie dan met patiënten die voor curatieve radiotherapie komen. We weten niet precies waar dat aan ligt, maar misschien komt dat doordat men de palliatieve behandeling zo goed mogelijk op iedere individuele patiënt probeert af te stemmen.”

In dergelijke gesprekken blijken gespannen patiënten minder informatie op te pikken dan patiënten die zich iets beter op hun gemak voelen. Radiotherapeuten kunnen de situatie verbeteren door de informatie meer toe te snijden op de persoonlijke situatie van de patiënt, stelt Timmermans. Haar onderzoek wijst ook uit dat de artsen na een korte communicatietraining zo’n open, meer patiëntgericht gesprek duidelijk beter kunnen voeren.

Vermijding is soms voordelig
Patiënten die zich actief opstellen en meedenken over de eigen behandeling profiteren meer van de informatie en ondersteuning van hun behandelend arts dan patiënten die zich afwachtend opstellen. Maar in tegenstelling tot het algemene idee dat actieve participatie vooral voordelen biedt voor de patiënt, constateerde Timmermans ook een nadeel: “Patiënten die actief informatie opzoeken participeren meer in het gesprek, maar ze hebben achteraf meer twijfel over de behandeling en zijn minder tevreden over het consult. Terwijl patiënten die bedreigende informatie zoveel mogelijk proberen te vermijden en minder aan het gesprek deelnemen, achteraf minder twijfel kennen en juist meer tevreden zijn over het consult. Kennelijk hebben patiënten niet in elk opzicht profijt van actieve participatie.”

Rob