Mogelijk nieuwe therapie ontdekt tegen gevaarlijke vorm van kinderkanker

Een groep Amsterdamse en Amerikaanse onderzoekers onder leiding van Rene Bernards denkt een antwoord te hebben gevonden op de vraag waarom één van de bestaande behandelmethoden tegen neuroblastoma, een vaak voorkomende en soms levensgevaarlijke vorm van kanker bij zeer jonge kinderen, niet altijd even goed werkt. Een combinatietherapie, zo vermoeden zij, moet de oplossing brengen.

Levensbedreigend
Neuroblastoma is een veel  voorkomende vorm van kanker bij zeer jonge kinderen, met name bij kinderen van nog geen twee jaar oud. Het is ook een van de gevaarlijkste vormen van kinderkanker. De vijfjaarsoverleving ligt slechts rond de 55%. Opvallend is dat de tumor zich telkens anders ontwikkelt; sommige varianten worden vanzelf weer kleiner, terwijl de agressieve varianten levensbedreigend zijn.

Een van de bestaande behandelmethoden voor patienten met een hoog risico is een behandeling met Vitamine A-zuur. Deze slaat echter niet altijd aan. De reden hiervoor was tot nu toe niet duidelijk. Een groep van samenwerkende onderzoekers en kinderoncologen uit Amsterdam, het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) en het Academisch Medisch Centrum (AMC), en  de Verenigde Staten lijkt hier echter een verklaring voor te hebben gevonden.

Alternatieve route
In het jongste nummer van Cell publiceren de onderzoekers hun bevindingen. Met behulp van RNA-interferentie, een moderne techniek om genen te identificeren door bepaalde genen uit te schakelen, slaagde de onderzoeksgroep van René Bernards (NKI-AVL) erin om na te gaan hoe een neuroblastomacel resistent kan worden tegen vitamine A zuur. Zij vonden dat als het tumorsuppressorgen NF1 wordt geïnactiveerd, de cellen niet langer op het vitamine A-zuur reageren.

Als het NF1 gen wordt uitgeschakeld, wordt er een alternatieve route geactiveerd, en juist de activatie van die alternatieve route veroorzaakt de resistentie tegen de behandeling met Vitamine A-zuur. De onderzoeksgroep van Rogier Versteeg op het AMC vond dat het NF1 gen inderdaad vaak defect of inactief is in neuroblastomen, wat met een slechte prognose voor de patienten gepaard ging.

Combinatietherapie
Deze alternatieve route die geactiveerd wordt door NF1 defecten lijkt het antwoord te zijn op de vraag waarom  de Vitamine A zuur therapie vaak niet aanslaat. De onderzoekers vermoeden dat het toevoegen van een zogenaamde MEK-remmer, die ervoor moet zorgen dat de alternatieve route geblokkeerd wordt, aan de bestaande behandeling met VitamineA-zuur, maakt dat deze laatste behandeling wel zal aanslaan. Mogelijk zal deze combinatietherapie tot goede resultaten leiden. In celkweekmodellen van neuroblastoma werkt deze combinatie prima. Als dit  bevestigd kan worden met verdere experimenten ligt het voor de hand deze combinatie in de toekomst in de kliniek te testen.

NKI

http://www.avl.nl

Het Antoni van Leeuwenhoek behoort al decennia tot de absolute wereldtop in kankerzorg en -onderzoek. De unieke combinatie van zorg en onderzoek binnen één instituut maakt voor kankerpatiënten het verschil. In multidisciplinaire teams werken alle in kanker gespecialiseerde zorgprofessionals continu aan op maat gemaakte behandelplannen. Want in de kern is geen enkele kanker gelijk. Patiënten met (een vermoeden van) kanker kunnen in het Antoni van Leeuwenhoek terecht voor de nieuwste onderzoeks- en behandelfaciliteiten en een persoonlijke benadering. Het Antoni van Leeuwenhoek koos ruim honderd jaar geleden al voor de combinatie van de specialistische zorg van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en het onderzoek van het Nederlands Kanker Instituut onder een dak. Bij het Nederlands Kanker Instituut - de wetenschappelijke tak van het Antoni van Leeuwenhoek - werken ruim 560 onderzoekers aan grensverleggend onderzoek naar kanker. Dit wetenschappelijke onderzoek wordt voor een belangrijk deel mede mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding en het ministerie van VWS. Het Antoni van Leeuwenhoek is het enige door de OECI aangewezen Comprehensive Cancer Center in Nederland. Voor meer informatie: www.avl.nl en www.nki.nl.