
Zorg voor verstandelijk gehandicapten moet anders
ArrayHoogleraar Evenhuis: “Huisartsen kunnen het niet alleen af”
Verstandelijk gehandicapten hebben veel specifieke gezondheidsproblemen die leiden tot achteruitgang van zelfstandigheid en zorgen voor een toename van de zorgbehoefte op veel te jonge leeftijd. Om hier verandering in te brengen is gericht beleid nodig voor beroepsonderwijs, de gespecialiseerde langdurige zorg en de ondersteuning van de eerste lijn en het gemeentelijk domein. Dat zegt prof.dr. Heleen Evenhuis van Erasmus MC in haar afscheidsrede op vrijdag 1 mei 2015. Zij was in 2000 wereldwijd de eerste hoogleraar geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten.
Mensen met een verstandelijke beperking worden tegenwoordig veel ouder dan vroeger. Helaas blijkt uit de praktijk dat veel van die extra jaren ongezonde, gebrekkige jaren zijn. Dat komt omdat veel van deze mensen al op jongere leeftijd meerdere beperkingen en chronische ziekten tegelijk hebben die met het vorderen van de leeftijd toenemen. Zij hebben bijvoorbeeld moeite met zien of horen, waardoor het moeilijker is om met hen te communiceren. Ook slikken zij veel medicijnen. “Hoewel huisartsen dat kennen bij ouderen, gaat het hier vaak om ziekten en medicijnen waar zij geen ervaring mee hebben, zegt prof.dr. Heleen Evenhuis hoogleraar geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten. “Met de veel voorkomende gedragsproblemen weten huisartsen, maar ook psychiaters zich vaak geen raad. Alle huisartsen hierin scholen is geen optie, omdat het aantal patiënten met een verstandelijke beperking per praktijk meestal beperkt is.”
Evenhuis: “Ik pleit in de eerste plaats voor betere scholing op gezondheidsgebied in de beroepsopleiding van woonbegeleiders in de zorg. In de tweede plaats voor verplichte verbetering van de verlichting en akoestiek in groepshuizen voor de vele slechtzienden en slechthorenden. En in de derde plaats voor goede ondersteuning van huisartsen, apothekers en wijkteams door de ruim 80 gespecialiseerde poliklinieken voor verstandelijk gehandicapten. Deze zullen een kwaliteitsslag moeten maken. Het is gewenst dat in die poli’s niet alleen artsen voor verstandelijk gehandicapten werken, maar ook gespecialiseerde fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, diëtisten en psychologen. Bovendien is een goede regeling van de financiering van deze dienstverlening door de zorgverzekeraars voor verstandelijk gehandicapten van groot belang. Zeker nu de meeste mensen met beperkingen geen gebruik meer kunnen maken van de gespecialiseerde langdurige zorg.”
In 2007 startte onder haar leiding een groot wetenschappelijk onderzoek naar de gezondheid van vijftigplussers met een verstandelijke beperking, ook wel Gezond Ouder met een verstandelijke beperking (GOUD-studie). Ongeveer 1050 oudere cliënten van zorginstellingen werden jarenlang uitvoerig onderzocht op hun lichamelijke activiteit en fitheid, voeding en voedingstoestand, stemming en angst. Daaruit blijkt dat de kwetsbaarheid van deze mensen overeen komt met gezonde personen van ruwweg 25 jaar ouder. Uit het wetenschappelijk onderzoek dat verricht werd onder haar supersvisie blijkt duidelijk op welke punten huisartsen het bij hun patiënten met verstandelijke beperkingen niet alleen af kunnen.
Prof.dr. Heleen Evenhuis spreekt haar afscheidsrede ‘Van ontginnen naar oogsten’ uit op vrijdag 1 mei aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Bron: Erasmus MC