Prestigieuze subsidie voor verbeterde beeldvorming prostaatkanker
ArrayRadioloog Jelle Barentsz van het UMC St Radboud ontvangt Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma
15 januari 2008 – Prof. dr. Jelle Barentsz van het UMC St Radboud ontvangt een Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma (KWO) ter waarde van 2 miljoen euro. Hij ontvangt deze subsidie voor het toepassen van nieuwe MRI-technieken om prostaatkanker en mogelijke uitzaaiingen ervan beter in kaart te brengen. De verbeterde, driedimensionale beeldvorming zorgt voor een betere opsporing, lokalisatie en typering van prostaatkanker. Voordeel voor de patient is dat de diagnose op minder belastende wijze kan worden gesteld, met lagere kosten voor de zorg. De hierbij toegepaste techniek is – ook internationaal – uniek. Het KWO voor een internationaal erkende toponderzoeker is de hoogste subsidie voor wetenschappelijk onderzoek in Nederland. KWF Kankerbestrijding introduceerde de subsidie vorig jaar.
De huidige opsporingsmethoden voor prostaatkanker hebben beperkingen. De meest gebruikte methode is de bepaling van Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) in het bloed. Deze PSA-bepaling is echter matig betrouwbaar. Andere opsporingsmethoden zoals rectaal onderzoek of een biopsie zijn onaangenaam en hebben soms vervelende bijkomstigheden. Bovendien blijkt achteraf dat bijna negentig procent van alle biopsies onnodig is geweest. Beeldvormende technieken zoals echografie en conventionele MRI kunnen wel prostaataandoeningen zichtbaar maken, maar laten slecht zien of het om een goedaardige aandoening of prostaatkanker gaat.
Diagnose prostaatkanker met MRI
De nieuwe MRI-technieken, ontwikkeld door het UMC St Radboud, kunnen nu superscherpe driedimensionale beelden maken die onder andere informatie bevatten over de celdichtheid, de doorbloeding en het metabolisme van de prostaat en prostaatkanker. Met deze technieken is prostaatkanker niet alleen beter, maar ook in een vroeger stadium op te sporen. Ook de agressiviteit van de kanker is uit de gegevens af te leiden, wat positieve gevolgen heeft voor de behandeling. Verder hebben de onderzoekers een op nanodeeltjes gebaseerde MR-techniek ontwikkeld, waarmee heel betrouwbaar is vast te stellen of de prostaatkanker wel of niet is uitgezaaid naar de lymfeklieren. Deze techniek kan in de meeste gevallen een lymfklieroperatie vervangen. Dit is beter voor de patient en goedkoper voor de zorg.
De uitgebreide en verbeterde beeldvorming zorgt dus voor een betere opsporing, lokalisatie en typering van prostaatkanker. Voor de patient betekent dit dat er minder biopten genomen hoeven te worden. Daarnaast kan de eventuele tumor gerichter worden aangepakt, ofwel door een minder uitgebreide operatie, ofwel door een kleiner gebied te bestralen. Jaarlijks komen honderden patienten uit de hele wereld voor een MRI-diagnose naar Nijmegen, omdat deze nieuwe technieken op dit moment uitsluitend door het UMC St Radboud kunnen worden uitgevoerd. Prof. dr. Jelle Barentsz werkt samen met collega prof. dr. Arend Heerschap aan dit onderzoek. De toekenning van dit Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma is bedoeld om deze technieken verder te optimaliseren, nieuwe MR-biomarkers toe te passen om op niet invasieve wijze de agressiviteit van de tumor zo nauwkeurig mogelijk te bepalen. Optimalisatie betekent ook deze technieken nog beter geschikt maken voor de dagelijkse praktijk.
Prostaatkanker is de meest voorkomende kankersoort bij mannen. Het aantal nieuwe patienten met prostaatkanker in 2003 was 7.902. Op basis van vergrijzing en groei van de bevolking is de verwachting dat het aantal mannen bij wie prostaatkanker wordt geconstateerd in de periode 2005-2025 zal toenemen met 56 procent.
Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma
Het Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma is een persoongebonden subsidie van maximaal 2 miljoen euro per wetenschappelijk kankeronderzoek, voor een periode van 6 jaar. Hiermee worden toponderzoekers in staat gesteld samenhangend en multidisciplinair onderzoek te verrichten. Het onderzoek overstijgt het niveau van deelvragen en bevordert de vertaling van fundamentele kennis naar daadwerkelijke toepassing binnen de kankerbestrijding. De selectie van de subsidies is gebaseerd op advies van de Wetenschappelijke Raad van de Kankerbestrijding (WRK) en (inter)nationale deskundigen.
Vorig jaar werden de KWO – subsidies toegekend aan prof. dr. J.C. Clevers (directeur Hubrecht Laboratorium), prof. dr. C.J.H. van de Velde (LUMC) en dr. D.S. Peeper (NKI-AvL).
