30% supermarktbezoekers kiest voor ongezonde voeding
ArrayElke Godden (UAntwerpen) onderzocht onze keuzes in de winkel en nam de Nutri-Score onder de loep
Elke Godden (Universiteit Antwerpen) onderzocht de motivatie en strategieën achter onze keuzes in de supermarkt – en nam meteen ook het nut van de Nutri-Score onder de loep. Blijkt dat die niet voor iedereen het gewenste effect heeft.
Wat onze beslissingen in de winkel motiveert, daar was tot voor kort weinig over geweten. Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen voerden daarom een studie uit bij 1156 mensen en lieten hen verscheidene keren kiezen tussen twee producten.
Het ging telkens over twee soorten yoghurt, sinaasappelsap, chips en granola. Maar de met elkaar vergelijkbare producten verschilden steeds op vier vlakken: prijs, merk, voedingsclaim (bijvoorbeeld “0% vet!” of “bron van vezels”) en Nutri-Score. Door abstractie te maken van alle keuzes, konden de onderzoekers meten hoe belangrijk alle eigenschappen waren voor de deelnemers.
“Doe mij maar ongezond”
Zo ontdekten ze op het vlak van Nutri-Score drie soorten shoppers. De eerste groep bestaat uit de helft van de consumenten. Zij kiezen doelbewust voor het gezondste product dat beschikbaar is. Voor hen bleek een product dat van een Nutri-Score C naar B veranderde plots veel aantrekkelijker. Wanneer datzelfde product een Nutri-Score D droeg, verloren zij hun interesse.
De tweede groep bestond uit 20% van de supermarktbezoekers. Zij kiezen meestal voor een A-merk, ook wanneer de Nutri-Score lager ligt. De overige 30% kiest, verrassend genoeg, voor de minst gezonde productoptie.
“Wanneer we hen twee identieke producten gaven, waarvan het ene een Nutri-Score C droeg en de andere een Nutri-Score D, kozen zij het tweede product. Als ik producten een C en een B gaf, gingen ze voor de C”, vertelt onderzoeker Elke Godden, verbonden aan de Faculteit Bedrijfswetenschappen en Economie van UAntwerpen. “De beslissingen van groep drie lijken vreemd, maar ze zijn wellicht gebaseerd op hun intuïtie dat gezonde dingen niet lekker kunnen zijn. Verder keek deze groep ook zeer sterk naar de prijs, veel meer dan de andere groepen.”
Nut van de Nutri-Score
Nu de Europese Unie in een discussie verwikkeld is over de vraag of een voedingswaarde-etiket in heel de EU verplicht moet worden, dient ze volgens de onderzoekers rekening te houden met deze mentaliteit.
“Als een aanzienlijk deel van het winkelend publiek van mening is dat gezonde producten slecht smaken, zal het plaatsen van een gezondheidscijfer op de verpakking waarschijnlijk tot ongezonde keuzes leiden”, vertelt Godden. “Het is daarom duidelijk dat we meer over deze groep moeten leren en moeten uitzoeken hoe we ze kunnen bereiken, voor we een label invoeren dat een negatief effect heeft op hun gezondheid.”
Hoewel obesitas een steeds groter probleem wordt en het belang van preventieve gezondheidszorg alsmaar duidelijker wordt, gaf deze derde groep aan minder waarde te hechten aan gezond eten en aan gezondheid in het algemeen. Maar hoe overtuig je hen dan om toch een gezonde keuze te maken? Door de prijs, zo blijkt. Die bleek in deze groep, meer dan in de andere groepen, een significante doorslag te geven.
Hoewel ze het niet hebben getest, besluiten de onderzoekers dat je deze groep dus best meetrekt met prijsstrategieën en gezonde voeding dus goedkoper maakt, in plaats van het argument dat iets gezond is. Wél onderzoeken ze op dit moment wat het voordeel kan zijn om deze groep ervan te overtuigen dat gezond eten ook lekker kan zijn.
Nutri-Score aanpassen
Wat die Nutri-Score dan inhoudt? Het label werd ontwikkeld om je te helpen bij de winkelkeuzes. Het informeert je over hoe gezond een product is – en het is nu in de running om een officieel label te worden in heel Europa. Maar sinds het label werd ingevoerd, kreeg het al heel wat kritiek, want het vergelijkt niet de gezondheid van producten an sich, maar van producten binnen hun categorie. Daardoor kunnen frieten een A-label krijgen en gerookte zalm een C-label, wat behoorlijk verwarrend is voor de consument.
Maar de Nutri-Score is onderhevig aan veranderingen en aanpassingen. “Voedingswetenschappers uit meerdere Europese landen hebben hun voornaamste kritiek geuit en daarmee zijn ze nu aan de slag gegaan. Nederland wilde bijvoorbeeld een betere overeenkomst met hun ‘Schijf van Vijf’, het equivalent van de Belgische voedingsdriehoek. En vette vis, zoals zalm, moest volgens de voedingswetenschappers een betere score krijgen”, aldus Godden.
Eenmaal je weet hoe het werkt en je hoort bij de 50% mensen die een gezonde keuze willen maken, is de Nutri-Score volgens de onderzoekers alsnog handig om gezondere keuzes te maken. “Kies eerst wat je wil eten en vergelijk dan de Nutri-Scores met elkaar”, geeft Godden als tip. Ze geeft ook mee dat de kwaliteit van de huismerken zeker niet altijd lager ligt dan van sommige producten van A-merken.
“Heel wat huismerken worden in dezelfde fabrieken gemaakt als die A-merken. Je betaalt dus eigenlijk gewoon meer voor de naam van het merk en voor de reclame. Als je wil weten wat er gezonder is binnen een bepaalde categorie, laat de Nutri-Score je dan leiden.”
Mensen die geloven dat gezonde voeding minder lekker smaakt, nodigen de onderzoekers uit om een blinde smaaktest te doen. Ze zijn ervan overtuigd dat zij die bewust de minst gezonde optie kiezen, vaak slechter af zijn, wat hun gezondheid maar ook de smaak van het product betreft.
Bron en foto’s: UAntwerpen
