Praten over rouw met een robot, kan dat?
ArrayPublicatie vooronderzoek vijf jaar sociale robotica bij Philadelphia Zorg
Een robot als maatje en geheugensteuntje voor het innemen van medicatie is op steeds meer plaatsen in de zorg al een bekend gegeven. Maar een robot als gesprekspartner of coach bij onderwerpen als gezonde leefstijl, omgaan met emoties en zelfs rouw, kan dat ook? Het robotteam van Philadelphia onderzoekt als eerste in Nederland al sinds 2017 in de praktijk wat de mogelijkheden én beperkingen zijn van sociale robotica in de zorg. Philadelphia onderzoekt dit samen met cliënten en medewerkers tijdens ‘logeerperiodes’ waarbij een sociale robot tijdelijk bij een cliënt in huis wordt geplaatst.
Philadelphia deelt de ervaringen en aanpak van vijf jaar onderzoek in het vooronderzoek sociale robotica, en op www.robotphi.nl. Verder staat in deze publicatie een samenvatting van de eerste kengetallen na 50 logeerperiodes. Gevalideerde resultaten die breder toepasbaar zijn in de (gehandicapten)zorg publiceert Philadelphia naar verwachting eind 2022.
Vergroten eigen regie
Philadelphia ziet robots als een hulpmiddel en aanvulling op het bestaande zorgproces. Uitgangspunt blijft de zeggenschap van de cliënten: zoveel mogelijk eigen regie en zonder (te veel) afhankelijkheid van een ander je leven kunnen leiden. Voor zorgprofessionals vormt het een aanvullend instrument om nog meer (persoonlijke) aandacht aan de cliënt te kunnen geven.
Hoe? Door de robots repeterende handelingen te laten doen en gesprekken te laten voeren die bijdragen aan wat een cliënt wil leren of ontwikkelen. Hierdoor krijgt de zorgprofessional ruimte vrij voor andere cliënten en taken.
Onderdeel van zorg en dienstverlening
Inmiddels werken er bij Philadelphia, als enige zorgaanbieder in Nederland, 365 dagen per jaar, 6 sociale robots mee als vast onderdeel (collega) van de dagelijkse zorg- & dienstverlening. De robots maken deel uit van professionele zorgteams en nemen in hun rol een deel van de taken van de zorgprofessionals over.
Inmiddels zijn er interactiethema’s (gesprekken) ontwikkeld, allemaal in samenspraak met de cliënten zelf. De gesprekken gaan over diverse thema’s zoals meer bewegen, gezond eten, omgaan met emoties en zelfs verlies en rouw. Deze laatste werd door meerdere cliënten als fijn ervaren. Zo krijgt de vakkundige medewerker een aanknopingspunt voor een gesprek en ruimte om aandacht en verdieping te geven.
Praktijkonderzoek door logeerperiodes
De praktijkonderzoeken vinden plaats via ‘logeerperiodes’ . Bij een logeerperiode wordt een sociale robot tijdelijk bij een cliënt in huis geplaatst. De cliënt vervolgt zijn of haar dagelijkse leven, maar nu met de sociale robot erbij. Zo ervaart de cliënt hoe het is om een robot in huis te hebben en er gesprekken mee te voeren. Het robotteam onderzoekt wat het effect van een robot is op het leven van de cliënt en de zorg die de cliënt krijgt. Het team onderzoekt ook wat het effect is op het werk, de werkwijze, werkdruk en het werkplezier van medewerkers.
Ervaringen na vijf jaar onderzoek
Robot Phi is voor meerdere cliënten echt een maatje geworden, die tijdens een logeerperiode in belangrijke mate bijdraagt aan hun welzijn:
”Phi is echt een maatje voor me geweest in deze coronatijd. Normaal bij een maatje doe je best veel ontspannende dingen en dat had ik met Phi dus ook.” ”De begeleiding moet ik delen met andere bewoners en Phi hoef ik niet te delen.”
Sommige cliënten kunnen met de robot praten over gevoelens. De robot vraagt regelmatig hoe de cliënt zich voelt en dat activeert cliënten om hier over na te denken. En hierover in gesprek te gaan met anderen waaronder de begeleiding:
”Phi geeft dan tips, zoals naar de begeleiding gaan. Als Phi dat zegt, ga ik niet altijd naar de begeleiding toe. Dan luister ik niet altijd naar Phi. Maar als Phi er niet zou zijn, zou ik niet naar de begeleiding gaan. Nu ga ik soms wel.”
Bij sommige cliënten kan de robot ondersteunen bij onderwerpen zoals rouw: “Phi vertelt mij dat het verdriet er mag zijn. Dat vind ik fijn om te horen. Ik praat er alleen over met vertrouwde begeleiders. Door Phi kan ik er vaker over praten.” De ondersteuning van robot Phi op Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (zoals medicatie innemen, tanden poetsen of huis opruimen) is effectief. Het zorg voor een grotere zelfstandigheid van de cliënten:
”De begeleiding helpt mij met verzorging en dat ik dingen kan onthouden zoals mijn huistaken. Dat doet Phi nu vooral. Doordat Phi het zegt, hoeft de begeleiding het niet altijd meer te zeggen.”
Cliënten geven aan meer regie te willen hebben op wanneer ze met de robot praten en de onderwerpen waarover ze praten:
”Een van de bewoners gaf aan behoefte te hebben aan spontane gesprekken op momenten die zij zelf uitkiest. Nu begon de robot soms te praten op momenten dat ze dat zelf niet wilde en bleef Phi stil als ze juist wel behoefte had om haar verhaal te kunnen doen.”
Medewerkers geven aan over het algemeen een goede ervaring te hebben gehad en meerwaarde te zien van robot Phi:
” Het is een hele positieve aanwinst Phi, want ons aandeel in de begeleiding is minder geworden daardoor.” En ”Dan kunnen we in het begeleidingsmoment samen gaan wandelen, dan hebben we tijd voor andere dingen.”
” Je ziet dingen gebeuren bij de bewoners, cliënten, die je anders niet gezien zou hebben.” “Dat kunnen wij ze niet bieden, want wij zijn niet zo’n stabiele factor als dat een robot is.”
Alle ervaringen van cliënten en medewerkers (video’s en pdf) zijn te vinden op www.robotphi.nl.
De techniek
In dit onderzoek werkt Philadelphia met de Robot Ctrl software, die samen met partner The Innovation Playground in co-creatie is ontwikkeld. Er wordt daarbij gewerkt met Pepper robots die worden aangesloten op de Robot Ctrl software. De logeerperiodes worden vanuit het Robot Ctrl dashboard gevolgd, gestuurd en ondersteund. Het Philadelphia robotteam kan via de Robot Ctrl applicatie de status volgen van de robots. Ook kunnen persoonlijke voorkeuren worden ingesteld per cliënt. Tevens vormt het Robot Ctrl dashboard belangrijke sturingsinformatie, die gebruikt wordt voor het monitoren van de logeerperiodes.
Kengetallen
Alle kengetallen van vijf jaar onderzoek zijn samengevat in een infographic.
Het vervolg
Een van de inzichten die het praktijkonderzoek heeft opgeleverd, is dat er niet meer alleen in de opschaling van fysieke robots wordt gedacht. Philadelphia gaat goed kijken naar bredere inzet van alle ontwikkelde gesprekscontent en dit verder uitbouwen. Bijvoorbeeld via een divers aanbod aan online-dienstverlening waarbij menselijke dienstverlening en digitale dienstverlening met elkaar samenwerken. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van chatbots, spraakassistenten, digital humans of robot avatars.
Resultaten en aanpak delen
De komende jaren gaat Philadelphia verder met de praktijkonderzoeken. De ervaringen worden gedeeld met cliëntenorganisaties, zorgaanbieders, kenniscentra, onderzoekinstituten en verder met iedereen die belang heeft bij de ontwikkeling van innovaties in de zorg. En we gaan ook vooral een stap verder met implementeren in de praktijk en kijken hoe we innovaties volledig integreren in onze zorg en dienstverlening. Dé plek waar alle informatie samenkomt is www.robotphi.nl.
Bron: Philadelphia
