Reinier de Graaf Leerstoel Jongeren en Alcohol wil alcoholmisbruik in België in kaart brengen en terugdringen

Bij 55% pediatrische diensten krijgt jongere na alcoholintoxicatie geen follow-up door kinderarts

Het overmatig alcoholgebruik bij jongeren in België beter in kaart brengen en terugdringen: dat is het doel van de Reinier de Graaf Leerstoel Jongeren en Alcohol op UAntwerpen. Woensdag 29 september vond de inauguratie plaats. “Tijdens de coronacrisis dronken jongeren duidelijk minder, maar nu stijgen de cijfers weer”, zeggen initiatiefnemers prof. Nico van der Lely en prof. Guido Van Hal.

De cijfers liegen er immers niet om: in België werden pré-corona jaarlijks meer dan 2000 jongeren met een alcoholvergiftiging op de spoeddiensten opgenomen. Eén op drie 17- tot 18-jarigen deed minstens één keer per maand aan bingedrinken (waarbij minstens zes glazen alcohol werden gedronken), en vooral het gebruik van sterkedrank zit in de lift.

Uit nieuw onderzoek van de Universiteit Antwerpen blijkt dat de alcoholconsumptie bij Vlaamse studenten tijdens de coronaperiode sterk afnam. Het percentage geheelonthouders steeg van 30 naar 45% en het aantal studenten dat wekelijks aan bingedrinken doet, daalde van 25,7% naar 5,6%.

“Ik maak me zorgen over de actuele situatie”, zegt Nico van der Lely. “De horeca is weer open, alle remmen gaan los, de cijfers van het aantal jongeren dat met een alcoholvergiftiging op de spoeddiensten belandt, stijgen in Nederland weer vrolijk.” Guido Van Hal (UAntwerpen) vult aan: “Alcoholgebruik leidt niet alleen tot gezondheidsschade op korte, maar ook op langere termijn. Het is ook niet alleen de jongere die er onder lijdt, maar de hele samenleving.

Het golden hour

Van der Lely, verbonden aan het Reinier de Graaf-ziekenhuis in Delft, stampte in 2010 de Stichting Jeugd en Alcohol uit de grond en richtte met steun van de Nederlandse overheid ondertussen al twaalf alcoholpoli’s op. In die poli’s worden jongeren met een alcoholintoxicatie in eerste instantie nagekeken op verwondingen, er wordt bloed geprikt, er wordt een hartfilmpje gemaakt…

“Vanaf het moment dat ze wakker zijn, krijgen ze een speciaal programma”, legt Van der Lely uit. “Het is cruciaal om meteen met de jongere aan de slag te gaan in het golden hour: het eerste uur na het ontwaken uit de roes. Ze krijgen voorlichting over alcoholmisbuik via interactieve websites en middels een gesprek met een kinderarts. Alle kinderen en jongeren worden vervolgens gezien door een kinderpsycholoog. Ook nadien worden ze nog gecontacteerd voor een vervolggesprek. In Nederland betrekken we er eveneens de ouders bij. Dat ontbreekt nog in Vlaanderen.”

Inzetten op bewustwording

De aanpak wierp vruchten af in Nederland: waar dokters vroeger vaak dezelfde jongeren dronken op spoed zagen binnenkomen, is het herval nu gereduceerd tot zo goed als nul. “In Vlaanderen hinken we tot dusver achterop wat jongeren en alcohol betreft”, zegt Van Hal. “We hebben ook onvoldoende cijfermateriaal, een voorwaarde om gerichte acties te kunnen doen.”
En dus slaan Van Hal en van der Lely – sinds kort ook gastprofessor op UAntwerpen – de handen in elkaar. Met de Reinier de Graaf Leerstoel Jongeren en Alcohol willen ze het alcoholmisbruik bij jongeren in Vlaanderen beter in kaart te brengen, extra inzetten op bewustwording en de eerste Vlaamse alcoholpoli realiseren. Die komt in het UZA en zal voorjaar 2022 van start gaan. De leerstoel loopt drie jaar en komt er dankzij financiële steun van het Reinier de Graaf Ziekenhuis.

Geen follow-up

In het kader van de leerstoel voert Hanna van Roozendaal een doctoraatsonderzoek uit. Ze startte recent met een bevraging bij de Vlaamse kinderartsen. Van Roozendaal: “Op 74% van de pediatrische diensten zien ze meermaals per jaar minderjarigen met een alcoholintoxicatie. Bij bijna één op de tien is dat zelfs meermaals per maand. 80% van de pediatrische afdelingen heeft geen behandelprotocol voor deze jongeren. 55% van de pediatrische diensten voorziet geen follow-up door een kinderarts na de opname. Deze cijfers bewijzen dat een Vlaamse alcoholpoli dus effectief een bijdrage kan leveren in de strijd tegen alcoholmisbruik.”
www.uantwerpen.be/leerstoel-jongeren-en-alcohol

Bron: Prof. Guido Van Hal (UAntwerpen)

Janine Budding