Experimenteel onderzoek in Catharina Ziekenhuis voor patiënten met uitgezaaide darmkanker
ArrayHet Catharina Ziekenhuis is een onderzoek gestart naar een nieuwe behandeling voor patiënten met uitgezaaide darmkanker in het buikvlies. Deze patiënten, die palliatief worden behandeld, krijgen naast hun reguliere chemobehandeling ook chemotherapie toegediend via een speciaal aangelegd slangetje rechtstreeks in de buikholte. “De chemotherapie komt daardoor in direct contact met de uitzaaiingen op het buikvlies. We hopen dat daardoor de groei van deze tumoren wordt stopgezet en kan worden teruggedrongen”, zegt onderzoeksleider en chirurg dr. Pim Burger van het Catharina Ziekenhuis.
Het gaat in eerste instantie om een studie bij maximaal 38 patiënten om te kijken of de procedure veilig uitgevoerd kan worden en wat de meest optimale dosis chemotherapie is die via het slangetje in de buikholte kan worden toegediend. Chirurg Burger is verbaasd dat deze toepassing, die Interperioneale chemotherapie (kortweg IPEC) wordt genoemd, wereldwijd nog niet wordt ingezet voor deze kwetsbare patiëntengroep. “De techniek werd 40 jaar geleden al gebruikt. Maar er was toen geen goede chemotherapie. Door de jaren heen is de chemotherapie steeds beter geworden, maar deze toedieningsvorm is in de vergetelheid geraakt. Misschien werkt die nieuwe betere chemotherapie ook wel beter als het rechtstreeks in de buikholte wordt toegediend. Voor eierstokkanker en in mindere mate voor maagkanker wordt het soms al ingezet en daar zijn de resultaten veelbelovend. Ik bedacht me: waarom dan niet voor patiënten met uitgezaaide darmkanker op het buikvlies?“
Relatief makkelijk uit te voeren
Burger weet waar hij over heeft, want hij ziet veel patiënten met uitgezaaide darmkanker op zijn poli die hij weinig meer kan bieden. “Als er te veel buikvliesuitzaaiingen zijn en een zogenoemde HIPEC-operatie* niet meer mogelijk is, heb ik nu alleen nog maar slecht nieuws. De overleving ligt tussen de 6 en 14 maanden. De enige behandeling die dan kan werken is chemotherapie. Maar ik moet nu nog vertellen dat de winst die je ermee boekt meestal niet groot is en dat genezing is uitgesloten. Maar deze patiënten zijn strijdbaar en bereid om alles aan te pakken!”
De nieuwe IPEC-behandeling is relatief makkelijk uit te voeren. Het aanleggen van het toedieningssysteem in de buikholte (een kastje dat port-a-cath wordt genoemd) gebeurt tijdens de kijkoperatie waar wordt bepaald of patiënten nog in aanmerking komen voor een operatie. “Bij de helft van die kijkoperaties moeten we helaas vaststellen dat er te veel buikvliesuitzaaiingen aanwezig zijn om nog zo’n HIPEC-operatie te kunnen uitvoeren.
Chemobehandeling
Dan kunnen we wel direct een kastje plaatsen, waar we later de chemo in de buikholte mee kunnen geven.” Vervolgens krijgt de patiënt elke twee weken in het ziekenhuis een chemobehandeling. “De reguliere chemo, via de bloedbaan, en tegelijkertijd ook chemo in de buikholte. Of we die twee therapieën zonder problemen naast elkaar kunnen geven, dat is ook iets dat we nu uit gaan zoeken,” legt Burger uit. De chemo die rechtstreeks in de buikholte wordt ingespoten – meestal een liter – verspreidt zich automatisch door de buikholte en komt rechtstreeks bij de tumoren terecht.
Geen valse hoop
Burger hoopt dat deze nieuwe vorm van rechtstreekse toediening werkt. “Ik wil geen valse hoop geven. In de eerste plaats hoop ik dat patiënten hierdoor langer en goed leven. Maar stel dat patiënten goed reageren op deze nieuwe therapie, dan komen ze na verloop van tijd misschien toch in aanmerking voor een HIPEC-operatie. Dat zou een geweldig resultaat zijn.”
Catharina Ziekenhuis belangrijk verwijscentrum
Darmkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker in Nederland. In 2017 kregen 14000 patiënten de diagnose darmkanker (dunne-, dikke- en endeldarmkanker)** Uitgezaaide darmkanker komt voor bij 35% procent van de patiënten. Patiënten met darmkanker uitgezaaid naar het buikvlies kunnen in aanmerking komen voor een HIPEC-operatie, die in gespecialiseerde centra als het Catharina Ziekenhuis wordt uitgevoerd. Een HIPEC-behandeling kan niet worden uitgevoerd als er te veel uitzaaiingen aanwezig zijn. Die patiënten – zo’n 500 per jaar – worden palliatief behandeld.
Endeldarmkanker
Het Catharina Ziekenhuis is gespecialiseerd in zowel dikkedarmkanker als endeldarmkanker. Voor complexe vormen van endeldarmkanker is het Catharina Kanker Instituut een landelijk verwijscentrum. In het Catharina Ziekenhuis wordt veel onderzoek gedaan om de behandelingen voor deze vormen van kanker verder te verbeteren. Dit onderzoek naar een nieuwe toediening van chemotherapie wordt ook in het Erasmus MC in Rotterdam uitgevoerd.
* HIPEC-operatie Bij de HIPEC-procedure gaat de chirurg ervan uit dat als hij tijdens een operatie de zichtbare tumoren heeft weggehaald, er nog onzichtbare kankercellen achterblijven in de buik. Om deze te kunnen verwijderen, spoelt hij de buik tijdens de operatie vervolgens met verwarmde chemotherapie.
** Bron: wwww.cijfersoverkanker.nl & Catharina Ziekenhuis
