Chemotherapie gericht ‘losklikken’ leidt tot goede resultaten in muizen
ArrayTagworks Pharmaceuticals, gevestigd in het Radboudumc, heeft een nieuwe techniek ontwikkeld om chemotherapie gericht af te geven bij tumoren waarbij dat tot dusver heel moeilijk bleek. Door de chemo gecontroleerd los te ‘klikken’ van hun tumorbindende drager, komt de chemo op de juiste plek in actie. In Nature Communications publiceren ze vandaag de resultaten van studies in muizen die zijn behandeld met hun methode.
Antibody-drug conjugates (ADC’s) zijn relatief nieuwe medicijnen tegen kanker. Ze bestaan uit een antilichaam, waar een celdodend molecuul (de chemotherapie) aan vastzit. Antilichamen zijn in staat om heel gericht bepaalde receptoren (‘handjes’ aan de buitenkant van een cel) te herkennen en eraan te binden. Het antilichaam in een ADC is zo ontworpen, dat het uitsluitend kleeft aan receptoren die kenmerkend zijn voor een tumorcel. Pas als de receptor het geheel de cel in brengt, komt de chemo los en kan het zijn werk doen.
Op dit moment worden ADC’s al gebruikt voor de behandeling van lymfeklierkanker en uitgezaaide borstkanker. “Die ADC’s werken heel goed”, zegt Marc Robillard van Tagworks Pharmaceuticals, een onderneming die in het Radboudumc is gevestigd. “Maar voor veel andere tumoren, waaronder darmkanker en eierstokkanker werkt deze aanpak nog niet voldoende. Het probleem is, dat er niet zo veel geschikte kankerspecifieke receptoren zijn die zo’n ADC automatisch de cel in sleuren. En als de ADC aan de buitenkant blijft plakken, komt de chemo niet vrij en kan daardoor zijn werk niet doen.”
Chemo komt vrij
De crux is dus om te zorgen dat de chemo ook vrijkomt als de ADC aan de buitenkant van de tumorcellen blijft zitten. Tagworks ontwierp hiervoor een slimme variant van ADC’s. De ADC wordt geïnjecteerd en bindt vervolgens aan de receptoren op de tumorcellen. Na een dag of twee zit de tumor vol met die ADC’s. Tot zover niets nieuws. Robillard: ”Onze vernieuwing is dat we een tweede component injecteren die de chemo ‘losklikt’ van de ADC. Er komt daardoor heel snel, heel veel chemo vrij die de tumor te lijf gaat. Met deze aanpak kunnen we hopelijk veel meer vormen van kanker behandelen.”
Effectief in de muis
De eerste resultaten van deze nieuwe ‘losklik’-aanpak in muizen zijn nu gepubliceerd in Nature Communications. Robillard: “We hebben gekeken naar eierstokkanker en een agressieve vorm van darmkanker. In beide gevallen zagen we een duidelijke werking van onze therapie. De tumoren worden op deze manier echt aangepakt. Ter controle hebben we ook een ‘traditioneel’ ADC toegepast, dus zonder de tweede component die voor het losklikken van de chemo zorgt, en toen zagen we geen effect bij deze vormen van kanker.”
Samenwerking
Tagworks werkt in Nijmegen samen met diverse onderzoekgroepen, Technology Centers en Research Facilities, die speciaal voor samenwerking met het bedrijfsleven zijn ingericht, waaronder het Radboudumc Technology Center for Mass Spectrometry. Daarnaast werkt Tagworks samen met gespecialiseerde partijen uit het midden- en kleinbedrijf die ook mede-auteur zijn van de publicatie. Volgens Robillard illustreert dit het belang van samenwerking. “Het ontwikkelen van nieuwe medicijnen voor kanker is zeer complex, waarbij je de expertise van specialisten nodig hebt. Geen enkele partij kan dit alleen. Dit resultaat is wat mij betreft een mooi voorbeeld van hoe je de innovatiekracht van het midden- en kleinbedrijf optimaal kunt benutten door krachten te bundelen en aan te sluiten bij de geavanceerde faciliteiten en hoogwaardige kennis van instellingen als het Radboudumc en de Radboud Universiteit.”
Publicatie in Nature Communications: Chemically triggered drug release from an antibody?drug conjugate leads to potent antitumour activity in mice – Raffaella Rossin, Ron M. Versteegen, Jeremy Wu, Alisher Khasanov, Hans J. Wessels, Erik J. Steenbergen, Wolter ten Hoeve, Henk M. Janssen, Arthur H.A.M. van Onzen, Peter J. Hudson, Marc S. Robillard.
Bronnen: Radboudumc & TagWorks
