Wie beoordeelt productetikettering van gezondheid-apps?
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 14 september 2017 - 07:15
Array
Bij gezondheid-apps is er niemand die checkt of de productetikettering klopt of die de aanbieder eventueel kan verplichten de app uit de handel te halen.
Als je een potje jam koopt, zie je op de achterkant een etiket met daarop de exacte samenstelling van de jam. Bijvoorbeeld hoeveel aardbeien erin zitten, hoeveel suiker en andere ingrediënten. Die precieze etikettering is nodig vanwege de borging van de volksgezondheid. Wie een product levert met giftige stoffen, eieren bijvoorbeeld, heeft een groot probleem met de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (VWA). Hoe anders is dit bij een gezondheid-app die een burger koopt of gebruikt. Dan is er niemand die checkt of de productetikettering klopt en die de aanbieder eventueel verplicht de app uit de handel te halen. Ik geef twee voorbeelden.
Stappenteller
Een stappenteller geeft ook informatie over de calorieverbranding van de gebruiker bij het gemaakte aantal geregistreerde stappen. Deze informatie blijkt niet te kloppen: de gebruiker verbrandt veel minder dan de teller aangeeft. Dit kwam aan de orde in een recente studie van de Consumentenbond. De VWA zou hier wat mij betreft moeten ingrijpen wegens misleiding.
Symptoomchecker
Een app waarop een burger invult wat zijn medische klachten zijn, bevat kunstmatige intelligentie die een advies geeft om al dan niet naar een arts te gaan. Deze app is gebaseerd op Amerikaanse beslisbomen en niet op Nederlandse standaarden zoals die van het Nederlandse Huisartsen Genootschap. Bovendien is de veiligheid van de gegevensopslag niet geborgd. Wie grijpt er in? Dat zou de Voedsel- en Waren Autoriteit toch moeten doen?
Inspectie
Als lezer zou je kunnen opperen dat de IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) hierover gaat en zo’n gezondheid-app uit de markt kan halen. Dat is niet zo, zo bleek mij bij de voorbereiding van het 7e Nationale eHealth congres op 10 november. De IGZ beoordeelt alleen software die gebruikt wordt als medisch hulpmiddel, dat wil zeggen ten behoeve van diagnostiek of behandeling door een professional. Stappentellers en symptoomcheckers die alleen door burgers worden gebruikt, vallen hier niet onder.
Onduidelijkheid
Onduidelijk is of de VWA -die wel de gezondheid van voedsel beschermt- over gezondheid-apps gaat. Er bestaat in Nederland geen instantie met gezag die (zoals bij potjes jam) een format aangeeft voor de informatie die een gezondheid-app moet bevatten. Dat die instantie er niet is, komt omdat dit soort apps redelijk nieuw is.
Expertise
Ten tweede vereist het beoordelen van productetikettering van gezondheid-apps door een instantie drie soorten expertise: kennis van gezondheid, kennis van wetgeving en expertise over veiligheid en werking van software. Als een overheidsinstantie hierover beleid moet maken, moet Nederland wel vaststellen dat dit zo is en ook moet bepaald worden wie hiervoor gaat betalen.
Congres
Op 10 november komt op het 7e eHealth congres uitgebreid aan de orde wanneer en met welke productetikettering een gezondheid-app op de markt dient te komen en door beroepsbeoefenaren aanbevolen kan worden. Ondergetekende doet dat in een plenaire openingslezing over gezondheid-apps in binnen- en buitenland.
IGZ
GGD-expert Petra van Tiggelen geeft weer hoe zij gezondheid-apps beoordeelt. eHealth inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg Johan Krijgsman geeft aan hoe de inspectie aankijkt tegen software van fabrikanten en ziekenhuizen die wordt gebruikt voor diagnostiek en behandeling.
Aanmelden
Wil jij naar dit congres op 10 november? Wil jij jezelf nascholen op het terrein van de kwaliteit van gezondheid-apps en andere software? Wil jij in één dag op de hoogte raken van degelijke en betrouwbare apps? En wil jij niet alleen kennis maar ook kennissen opdoen tijdens talloze discussies en workshops? Klik dan hier en schrijf je in. Het congres is geaccrediteerd voor talloze beroepsgroepen. Zit jouw groep daar niet bij, neem je dan contact op met Petra Schimmel op [email protected]
Guus Schrijvers
Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.
