Malariapreventie is essentieel voor elke reiziger
ArrayHet Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen (ITG) start rond Wereldmalariadag (25 april) een nieuwe campagne malariapreventie. De campagne is gericht op mensen afkomstig uit malariagebieden en wijst hen op de risico’s van malaria als ze hun thuisland bezoeken. Artsen van het ITG merken dat vooral reizigers van Afrikaanse origine het gevaar om de ziekte op te lopen vaak onderschatten.
Malaria is een levensbedreigende tropische infectie die wordt overgebracht door malariamuggen. Jaarlijks maakt de ziekte nog meer dan een half miljoen slachtoffers , voornamelijk in Sub-Saharaans Afrika. Bij reizigers is malaria bijna altijd te voorkomen indien correcte voorzorgen worden genomen, zoals muggenwerende middelen in combinatie met malariapillen.
In 2015 bevestigde het referentielaboratorium van het ITG nog 272 teruggekeerde reizigers met malaria (en dit is een onderschatting van het werkelijk aantal). 21 van hen belandden in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Negen op 10 van deze malariagevallen werden in Afrika opgelopen.
Artsen van het ITG zien dat malaria het meest voorkomt bij migranten afkomstig uit Afrika die naar hun land van herkomst reizen om daar vrienden of familie te bezoeken. Deze doelgroep wordt ook wel ‘visiting friends and relatives’ genoemd. Vaak ervaren zij malaria niet echt als een gezondheidsbedreiging en zelden consulteren zij een arts in het kader van malariapreventie vóór de reis.
Dr. Lazare Manirankunda is een Burundese arts die aan het ITG werkt: “Afrikanen in België denken soms ten onrechte dat personen die in malariagebied geboren zijn levenslang ‘immuun’ zouden zijn. Ik kan je verzekeren dat je als Afrikaan na zes maanden in België net zo kwetsbaar bent voor malaria als alle andere Belgen. Uit ervaring met de Afrikaanse gemeenschappen in Vlaanderen weet ik dat men vaak weinig informatie heeft over malariapreventie. Men kan ook de symptomen van de ziekte bij terugkomst vaak niet goed inschatten.”
Iedereen die naar een gebied reist waar malaria voorkomt, moet goed geïnformeerd zijn over het risico en de te nemen maatregelen. Sommige mensen lopen meer risico op malaria of op ernstige complicaties dan anderen: jonge kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem zoals hiv/aidspatiënten. Belgische reizigers, inclusief mensen van Afrikaanse origine, zijn kwetsbaarder voor een malaria-infectie dan de lokale bevolking in Afrika, omdat zij niet permanent worden blootgesteld aan malaria.
Malariapreventie bestaat uit een combinatie van muggenwerende maatregelen en – in gebieden met een hoog risico op malaria – preventieve inname van malariapillen (‘chemoprofylaxie’). Indien correct toegepast, beschermt deze combinatie van maatregelen voor meer dan 95%. Wanneer men ziek wordt tot 3 maanden na terugkeer uit een malariagebied moet men aan malaria denken en een arts consulteren. Indien correct behandeld, verdwijnt een malaria-infectie trouwens volledig. De volkswijsheid “eens malaria, altijd malaria” is dus een mythe.
Artsen van het ITG proberen de ‘visiting friends and relatives’ te sensibiliseren via een postercampagne in onder andere Afrikaanse kerken, cafés, feestzalen, kapsalons en winkels. Ook spreken zij in de periode voorafgaand aan de zomervakantie tijdens bijeenkomsten over malariapreventie. De campagne, gesteund door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, loopt gedurende het voorjaar en de zomer van 2016.
“Malaria is een ernstige aandoening. Elke reiziger die naar gebieden vertrekt waar de ziekte voorkomt, moet er rekening mee houden, maar niet iedereen is zich daarvan bewust. Artsen en apothekers kunnen extra attent zijn door malariapreventie meteen aan te kaarten als zij horen over reisplannen,” aldus dr. Ula Maniewski.
Het ITG focust niet alleen op malaria in de Belgische reiziger. Het Instituut doet ook multidisciplinair onderzoek naar de ziekte, waarbij de rol van de parasiet, de mug, medicijnen, menselijk gedrag en het gezondheidssysteem aan bod komen. Vorige maand (maart 2016) publiceerde ITG-onderzoekers nog de resultaten van de grootste klinische studie ooit naar malaria bij zwangere vrouwen in Afrika. Malaria is ook een belangrijk onderwerp in het onderwijs aan het ITG.
ITG
