Genetische oorzaak erfelijke blindheid ontdekt
ArrayBlind door haperend transport in lichtgevoelige cel
Onderzoekers van het Radboudumc en het Oogziekenhuis Rotterdam hebben een nieuwe genetische oorzaak ontdekt van kegel-staafdystrofie, een vorm van erfelijke blindheid. De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in het vooraanstaande genetische vakblad the American Journal of Human Genetics.
Afstervende kegels en staafjes
Mensen met kegel-staafdystrofie hebben een erfelijke aandoening die langzaam tot blindheid leidt. Ons gezichtsvermogen wordt bepaald door de kegels en staafjes in het netvlies. Bij deze mensen sterven allereerst de kegeltjes af, waardoor ze problemen krijgen met het zien van kleuren en details.
Vervolgens gaan ook de staafjes steeds slechter functioneren, waardoor ook het kijken in zwart-wit en in schemer en donker steeds moeilijker wordt. De aantasting van de kegels en staafjes leidt uiteindelijk tot een ernstige vorm van slechtziendheid of zelfs blindheid.
Verschil opsporen
Onderzoekers van de afdelingen Genetica, Oogheelkunde en Keel- Neus- Oorheelkunde (KNO) van het Radboudumc en het Oogziekenhuis Rotterdam onderzochten twee families met kegel-staafdystrofie met behulp van de zogenoemde ‘next-generation sequencing’ methode. Deze methode brengt alle genen van de betrokken patiënten in een keer in beeld. Met die gegevens zijn onderlinge verschillen en gelijkenissen op te sporen en kan soms ook het gen worden gevonden dat de ziekte veroorzaakt.
Blinde zebravis
Onderzoeksleider Frans Cremers, hoogleraar Moleculaire biologie van genetische oogaandoeningen in het Radboudumc: “Via deze nieuwe onderzoeksmethode ontdekten we dat zeldzame mutaties in het POC1B gen de oorzaak van de kegel-staafdystrofie moest zijn. Om het bewijs nog sterker te maken hebben we de functie van het POC1B eiwit onderzocht in zebravissen. Verstoor je de productie van dit POC1B in zebravissen, dan worden ze inderdaad blind.”
Verstoord transport
Moleculair onderzoek maakte verder duidelijk dat de fouten in het POC1B de plaats en functie van het eiwit in de cel verstoren. Cremers: “De gevonden mutaties verstoren de binding van POC1B met een andere eiwit, FAM161A, dat betrokken is bij netvlies transportprocessen en waarvan eerder was aangetoond dat het defect is bij personen met erfelijke staaf-kegel degeneratie. Op basis van ons onderzoek denken we dat ook het POC1B eiwit een belangrijke rol speelt in het transport in de staafjes en kegeltjes. Verstoring van dit transport kan leiden tot deze ernstige vorm van kegel-staafdystrofie.”
Publicatie in American Journal of Human Genetics: Disruption of the Basal Body Protein POC1B Results in Autosomal-Recessive Cone-Rod Dystrophy – Susanne Roosing, Ideke J.C. Lamers, Erik de Vrieze, L. Ingeborgh van den Born, Stanley Lambertus, Heleen H. Arts, POC1B Study Group, Theo A. Peters, Carel B. Hoyng, Hannie Kremer, Lisette Hetterschijt, Stef J.F. Letteboer, Erwin van Wijk, Ronald Roepman, Anneke I. den Hollander, and Frans P.M. Cremers
Bron: Radboudumc
