Een echte voetballer plast niet

Plassen of zweten?
Het WK in Brazilië vereist ook topprestaties op het gebied van het watermanagement. Een voetballer loopt al snel zo’n 11 km per wedstrijd. Daarbij produceren zijn spieren zoveel warmte dat hij tegen het einde van de wedstrijd gekookt zou kunnen zijn. Gelukkig voeren we de geproduceerde warmte automatisch af en blijft de temperatuur mooi in balans. Hoe doen we dat? Door te zweten. Peter Deen, fysioloog in het Radboudumc, is expert op het gebied van watermanagement in het lichaam.
In een (te) warm lichaam gaan de bloedvaten in de huid open staan om zoveel mogelijk warmte af te geven. Die afgifte wordt makkelijker wanneer de huid nat is dus je gaat zweet produceren. Het zweet warmt op door je warme huid en verdampt vervolgens, waardoor je je overtollige lichaamswarmte kwijtraakt. In de Noordelijke speelsteden in Brazilië is het erg vochtig. Hierdoor is de verdamping slechter en raken de spelers hun warmte minder goed kwijt. Dat kan nadelig zijn voor de prestaties.

Sprinten naar het toilet
De hoeveelheid liters die je zweet varieert per persoon en hangt sterk af van de omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid. Een goede hardloper zweet gemiddeld al snel zo’n twee tot tweeënhalf liter per uur. Door veel te zweten verlies je veel water waardoor je bloed dikker en dus relatief zouter wordt. Om dat op te lossen moeten de nieren hard aan het werk. Zij halen meer water terug het lichaam in met als gevolg dat je minder moet plassen. Heb je tijdens het WK een van de spelers wel eens naar het toilet zien sprinten tijdens een wedstrijd? De tweede manier waarop we het tekort aan water oplossen is door te drinken en regelmatig naar de (water)fles te grijpen. Speciale sportdrankjes zijn dan het beste, want met zweten verlies je naast water ook zouten

Dagelijks tien liter plassen
Zo intensief sporten, zeker in zo’n warme en vochtige omgeving als in Brazilië, is niet weggelegd voor mensen die problemen hebben om hun water vast te houden, zoals aangeboren diabetes insipidus (NDI) patiënten. Door mutaties in bepaalde genen zijn deze patiënten niet in staat om voldoende water uit hun voorurine te halen, waardoor ze dagelijks meer dan 10 liter plassen. Hierdoor is onvoldoende water beschikbaar voor het vormen van zweet en zal hun lichaamstemperatuur dus snel oplopen.

Deen: “Dit is al te zien bij de geboorte van deze patiënten, want het krijgen van ‘koorts’ is gangbaar als het probleem niet onderkend en behandeld wordt. Van deze vorm van NDI kennen we de oorzaken en hebben we inmiddels veelbelovende medicatie ontdekt, waarmee deze mensen in de toekomst mogelijk prettiger kunnen sporten dan nu mogelijk is.”

Watermanagement

• Mensen bestaan voor 60% uit water.
• Elke dag komt daar 2,6 liter water bij via drank en voedsel.
• Elke dag verdwijnt 2,6 liter water via urineren (1,6 l.) ademen (0.7 l) en zweten (0.3 l)

Plas

• Een mens heeft ongeveer 5 liter bloed.
• Om de afvalstoffen te verwijderen wordt het bloed 30 tot 40 keer per dag gefilterd.
• Dat levert 180 liter(!) voorurine op.
• Die 180 liter wordt ingedikt tot 1,6 liter urine en de rest van de voorurine gaat terug het bloed in.

Jan de Leeuw