Nieuwe erfelijke afwijking in kaart bij dementie
ArrayAlzheimercentrum zuidwest Nederland vindt erfelijke factoren met whole exome sequencing
Onderzoekers van het Alzheimercentrum zuidwest Nederland en VUmc hebben met een nieuwe techniek een nieuwe erfelijke afwijking gevonden bij een zeldzame vorm van dementie. De afwijking in het DNA zorgt voor ophoping van schadelijke eiwitten in de hersenen, wat uiteindelijk tot dementie kan leiden. De onderzoekers publiceerden hun resultaten onlangs in het wetenschappelijke tijdschrift Brain.
Met een relatief nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek, whole exome sequencing genaamd, hebben de onderzoekers een aantal patiënten in een familie met dementie onderzocht. 
Bij deze techniek worden de genetische codes van alle eiwitcoderende delen van het DNA, exonen genaamd, afgelezen door geavanceerde apparatuur. De afgelezen informatie wordt vervolgens bewerkt en vergeleken met het DNA van de algemene bevolking om afwijkingen te kunnen opsporen. De gevonden afwijkingen worden bestudeerd om te onderzoeken of deze mogelijk een oorzaak van de ziekte kunnen zijn.
Patiënten uit de familie hebben unieke eiwitophopingen in de hersenen die niet eerder zijn beschreven en die niet passen bij bekende neurodegeneratieve ziekten. In deze familie presenteerden vele gezinsleden zich met dementie en atypische parkinsonisme, wat een familiaire vorm van dementie deed vermoeden. Dankzij een combinatie van whole exome sequencing en onderzoek van de eiwitophopingen in de hersenen is er nu een nieuwe genetische afwijking in PRKAR1B ontdekt in deze vorm van dementie. Verandering in dit gen zorgt er waarschijnlijk voor dat verschillende afwijkende eiwitten ophopen in de hersenen van de patiënten in deze familie. Deze afwijkende eiwitophopingen kunnen ertoe leiden dat hersencellen korter werkzaam blijven en mogelijk vervroegd afsterven.
Drs. Tsz Hang Wong, onderzoeker op de afdeling Neurologie van het Erasmus MC, heeft onder leiding van Prof. John van Swieten het genetisch defect geïdentificeerd. Wong: “De ontdekking van deze erfelijke eigenschap is een belangrijke mijlpaal in het onderzoek naar dementie. Er zijn nog onbekende genetische defecten van belang bij andere vormen van dementie, te denken aan de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie. Wij hopen in de toekomst ook bij deze ziekten de nog andere erfelijke eigenschappen te ontrafelen. Genetisch onderzoek is niet alleen van belang voor het screenen van patiënten met een mogelijke erfelijke vorm van dementie, maar het geeft ons ook meer inzicht in het ziekteproces. Met behulp van het in kaart gebrachte ziekteproces hopen we in de toekomst een geschikte therapie te kunnen ontwikkelen die de ziekte kan genezen.“
Voor het onderzoek werkten de onderzoekers nauw samen met dr. Annemiek Verkerk van de afdeling Interne Geneeskunde, prof.dr. Vincenzo Bonifati van de afdeling Klinische Genetica, Erasmus MC, en prof.dr. Guus Smit, van de afdeling Moleculaire Neurobiologie van VU, Amsterdam.
Het Alzheimercentrum zuidwest Nederland is een samenwerking van het Erasmus MC en het Havenziekenhuis Rotterdam. Zie www.erasmusmc.nl/
