Hiv/aids: Afrikaanse patiënten blijvend behandelen kan miljoenen levens redden
ArrayNieuw onderzoek aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen toont aan dat eenvoudige en goedkope ingrepen ervoor kunnen zorgen dat hiv-patiënten in antiretrovirale therapie (ART) blijven. In Sub-Saharaans Afrika vormt de levenslange behandeling van de patiënten een nieuwe uitdaging. Momenteel stopt ongeveer een op de vier hiv-patiënten vroegtijdig met de behandeling. Een blijvende behandeling van hiv-patiënten kan miljoenen levens redden. Het kan ook een manier zijn om de belangrijkste tekortkoming van de verder zeer succesvolle ART-programma’s aan te pakken. De aanbevelingen van de studie werden opgenomen in de nieuwe internationale richtlijnen voor ART, die vanaf zondag 30 juni 2013 worden voorgesteld op de International Aids Society-conferentie (IAS), dat blijkt tijdens de presentatie van de nieuwe richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over het gebruik van antiretrovirale geneesmiddelen voor de behandeling en preventie van hiv-infecties, tijdens de International Aids Society (IAS) conferentie zal dit onder de aandacht worden gebracht (Kuala Lumpur, Maleisië, 30 juni – 3 juli 2013)
“De afgelopen tien jaar werd het aantal hiv-patiënten dat ART krijgt twintig keer groter, wat een enorm succes is. Het gebeurt echter vaak dat zorginstellingen patiënten gaandeweg uit het oog verliezen, omdat ze nog niet voldoende ervaring hebben met blijvende of levenslange behandelingen”, aldus Yibeltal Assefa van het federale HIV/AIDS Prevention and Control Office in Ethiopië. Woensdag 26 juni behaalt Yibeltal Assefa een doctoraat aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) voor zijn onderzoek aan het ITG.
In de studie wordt een gedetailleerde analyse gemaakt van de retentiegraad in Ethiopië. Na 24 maanden ART volgde 85% van de patiënten in sommige gezondheidscentra nog steeds de behandeling, terwijl andere instellingen slechts de helft van hun patiënten behielden. De meer succesvolle zorginstellingen leverden concrete en proactieve inspanningen om hun patiënten in behandeling te houden, vaak in samenwerking met maatschappelijke organisaties.
“Eenvoudige en goedkope ingrepen maakten het verschil, niet geld of technologie. De succesvolle klinieken gebruikten eenvoudige informatiesystemen en werkten samen met de casemanager van de patiënten. In plaats van elke maand af te wachten of de patiënt komt opdagen, verzamelen ze zijn of haar contactgegevens en die van de familieleden voor het geval hij of zij niet komt”, vertelt Assefa.
Op basis van observaties in de meest succesvolle klinieken ontwikkelden de onderzoekers een raamwerk dat de retentiegraad moet verbeteren en eenvoudige, goedkope ingrepen bevat die naar behoren moeten worden gecontroleerd, geëvalueerd en aangepast aan de specifieke context.
Uit gesprekken met patiënten bleek ook dat de ART soms wordt stopgezet omwille van sociaal-culturele factoren.
“Patiënten onderbreken de behandeling omdat ze bang zijn voor stigmatisering of omdat de gezondheidscentra te ver weg zijn. Sommigen besluiten te stoppen omdat ze zich gezond en beter voelen, anderen kiezen voor traditionele medicijnen. Om hiv/aids te kunnen bestrijden, moeten we de patiënten en hun gemeenschap leren kennen en hun daden leren begrijpen”, stelt Assefa nog.
Antiretrovirale therapie, een succesverhaal
ART helpt mensen met hiv om langer en gezonder te leven. Daarnaast wordt de kans dat ze anderen met de ziekte besmetten kleiner. De behandeling vermindert de hoeveelheid virus, de zogenaamde ‘viral load’, in de lichaamsvloeistoffen. Daardoor wordt ook de kans op overdracht van het virus kleiner. Het wordt aangeduid als ‘treatment as prevention’. Eind 2011 volgden acht miljoen hiv-besmette mensen ART. Dit is twintig keer meer dan in 2003 en daarmee een van de meest opmerkelijke verwezenlijkingen in de geschiedenis van de gezondheidszorg.
In 2002 publiceerde de WHO de eerste internationale ART-richtlijnen voor volwassenen en adolescenten, met herzieningen in 2003, 2006 en 2010. Tijdens de IAS-conferentie in Kuala Lumpur zal de WHO geïntegreerde en geconsolideerde richtlijnen voorstellen over het gebruik van ARV’s bij volwassenen, kinderen en zwangere vrouwen, ter preventie en als behandeling. Yibetal Assefa en Wim Van Damme, professor aan het ITG en copromotor van Assefa’s doctoraatsstudie, hebben allebei bijgedragen aan de nieuwe richtlijnen.
Het onderzoek: Scaling up Antiretroviral Treatment and Retaining Patients in Care in Resource-limited Settings: Lessons from Ethiopia, 2006-2012 bit.ly/12mJSGj
—
· Meer informatie over de richtlijnen van de WHO in verband met de behandeling van hiv:
http://www.who.int/hiv/topics/
· IAS 2013: www.ias2013.org
Contact: Roeland Scholtalbers, Coördinator communicatie, [email protected], M: +32(0)477068384
· Het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG)in Antwerpen, Stichting van Publiek Nut, is een van de belangrijkste instellingen ter wereld voor onderwijs, onderzoek en dienstverlening in de tropische geneeskunde (met inbegrip van aids) en de internationale gezondheidszorg. www.itg.be
· Op het ITG werken 450 mensen, waarvan een groot deel hooggespecialiseerde onderzoekers en technici. Jaarlijks volgen een 500-tal artsen, wetenschappers en verpleegkundigen uit de hele wereld gevorderde studies aan het ITG, en 120 internationale onderzoekers werken er aan een doctoraat. De medische diensten verrichten jaarlijks 40.000 consultaties en geven advies aan honderden andere artsen en ziekenhuizen. De webstek www.reisgeneeskunde.be informeert zo’n 300.000 bezoekers per jaar, in drie talen.
· Het ITG voert ook een omvangrijk programma uit voor capaciteitsversterking in ontwikkelingslanden, in een netwerk met een hele reeks zusterinstellingen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië.
· Driekwart van de wetenschappelijke publicaties van het ITG verschijnt in het top-kwart van de vakbladen op zijn terrein. Het ITG behaalt daarmee de tweede plaats onder de Belgische wetenschappelijke instellingen.
· Het Instituut voor Tropische Geneeskunde ontvangt subsidies van de ministeries van Onderwijs, Onderzoek, Ontwikkelingssamenwerking en Volksgezondheid, maar het grootste deel van zijn werking hangt af van projectfinanciering, eigen inkomsten en mecenaat.
