Preventierichtlijn streptokokkeninfecties pasgeborenen moet op de schop
Array
Promotie op 7 november
Als kinderen in de westerse wereld bij de geboorte een ernstige infectie oplopen zijn Groep B streptokokken daar in veel gevallen de oorzaak van. Gynaecoloog Arijaan Valkenburg-van den Berg deed onderzoek naar preventie van besmetting en concludeert dat de Nederlandse richtlijn verbeterd moet worden.
Van moeder op kind
Uit onderzoek onder zwangere vrouwen is gebleken dat 1 op de 5 vrouwen in Nederland de Groep B streptokok (Streptococcus Agalactiae, GBS ) bij zich draagt. Doordat de bacterie zich in en rond de vagina bevindt, kan deze tijdens de bevalling op het kind worden overgebracht. Circa 300 pasgeborenen per jaar krijgen bloedvergiftiging, long- of hersenvliesontsteking als gevolg van een GBS-infectie. Sommige kinderen lopen daardoor blijvende hersenbeschadiging op, wat onder meer kan leiden tot ontwikkelingsachterstand, spasticiteit, doofheid en blindheid.
Combinatiestrategie
In Nederland geldt sinds 1998 een richtlijn ter voorkoming van GBS-besmetting van pasgeborenen, maar die werkt in Valkenburg-van den Bergs optiek in onvoldoende mate. De belangrijkste verbetering zou de invoering van een combinatiestrategie zijn. Dat houdt in dat er standaard bij elke zwangere vrouw een kweekje wordt afgenomen om te bepalen of ze GBS bij zich draagt. Maar als dat zo is betekent dat niet automatisch dat ze tijdens de bevalling antibiotica krijgt. Dat gebeurt alleen als er sprake is van omstandigheden die het risico op een ziek kind verhogen: koorts bij de bevalling, blaasontsteking door GBS tijdens de zwangerschap, vroegtijdige geboorte, een eerder kind met GBS-infectie of langer dan 18 uur gebroken vliezen.
Ongevoelig voor antibiotica
Terughoudendheid in het toedienen van antibiotica is nodig omdat grootschalig gebruik ertoe kan leiden dat bacterien er ongevoelig voor worden. Daarnaast is het noodzakelijk om de best geschikte antibiotica te kiezen. Valkenburg-van den Berg: `Een behoorlijk percentage van de GBS-stammen is immuun voor antibiotica die zwangere vrouwen in Nederland krijgen als ze allergisch zijn voor het standaard-antibioticum. Je wilt eigenlijk van tevoren weten of de antibiotica die je gaat geven wel effectief zullen zijn. Daarom is het raadzaam om bij GBS-draagsters met penicilline-allergie vooraf een antibioticagevoeligheidsbepaling te doen, zodat je weet met welk antibioticum je de GBS effectief zult kunnen bestrijden. De Nederlandse richtlijn moet ook op dit punt worden aangepast.’
Verbeteringen in de preventieketen
Valkenburg-van den Berg stelt dat er in veel kleine stappen van de preventieketen verbetering mogelijk is. Landelijke en lokale preventierichtlijnen moeten juist geïmplementeerd worden en de communicatie erover moet duidelijk zijn. Daarnaast is het is belangrijk dat zorgverleners op de hoogte zijn van het beste tijdstip en de manier van afnemen van GBS-kweken en de analyse ervan. Ook is het zaak dat het ziektebeeld van GBS snel herkend wordt en er duidelijke afspraken komen over de observatie of behandeling van pasgeborenen waarvan de moeder GBS draagster was tijdens de bevalling.
Opzet van het onderzoek
Voor haar proefschrift verrichtte Valkenburg uitgebreide literatuurstudie (reviews en meta-analyses) en voerde ze onderzoek uit onder zwangere vrouwen, onder meer naar het aantal GBS-gevallen en ongevoeligheid van Groep B streptokokken voor bepaalde antibiotica. Ze combineerde die informatie met de al bestaande gegevens uit de wereldliteratuur, toegespitst op de Nederlandse situatie.
Promotie
Mw. A.W. Valkenburg-van den Berg
Group B Streptococcus and Pregnancy; Towards an optimal prevention strategy for neonatal Group B Streptococcal Disease
Datum: woensdag 7 november – vrijdag 7 december 2012
Tijd: Aanvang 13:45 uur
Faculteit: Geneeskunde/LUMC
Locatie: Academiegebouw, Rapenburg 73, Leiden
Promotoren: prof.dr. H.H.H. Kanhai, prof.dr. P.J. Doer
bron: Leiden Universieit
