TRMP7 eiwit essentieel voor uitzaaien borstkanker

Eiwit beïnvloedt beweging van borstkankercellen
Onderzoekers van het UMC St Radboud en het Nederlands Kanker Instituut (NKI) melden in Cancer Research dat het TRPM7 eiwit [spreek uit: Trip M7] een essentiele rol speelt bij het uitzaaien van borstkanker. In twee groepen patienten met borstkanker constateerden ze dat veel TRMP7 in de primaire borsttumor een grotere kans geeft op terugkeer en uitzaaiing van de ziekte. Veel TRMP7 geeft dus een slechtere prognose. Onderzoek bij muizen met menselijke borstkankercellen ondersteunt het onderzoek: wordt het eiwit uitgeschakeld, dan verliezen de borstkankercellen het vermogen om uit te zaaien.
 

Het uitzaaien van kankercellen (metastasering) krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht in het kankeronderzoek. Niet zonder reden. Patienten overlijden meestal niet aan de primaire tumor, maar aan de uitzaaiingen. “Van het TRPM7 eiwit wisten we al dat het een rol speelt bij contacten tussen cellen onderling en met hun omgeving, maar ook bij de migratie, de bewegelijkheid van cellen”, zegt celbioloog Frank van Leeuwen van het UMC St Radboud. “Maar het was niet duidelijk of het eiwit ook een rol speelt bij kanker. Dat aspect zijn we gaan onderzoeken met collega’s van het NKI, met wie we al jarenlang samenwerken.”

Reislustige cellen
Het onderzoek, dat online is gepubliceerd in Cancer Research, leidt zowel bij het patientonderzoek als het celbiologische onderzoek tot nieuwe inzichten. Van Leeuwen: “Bij twee afzonderlijke groepen patienten met borstkanker zagen we een opmerkelijke relatie tussen de hoeveelheid TRPM7 en het verloop van de ziekte. Hoe meer TRPM7 in de primaire tumor, hoe groter de kans op terugkeer en uitzaaiing van de ziekte. Grofweg geldt: hoe actiever, hoe slechter de prognose. TRPM7 zet cellen kennelijk aan tot reislust.”

Voordat TRPM7 daadwerkelijk als voorspellende factor is te gebruiken, moet het resultaat eerst door andere onderzoeksgroepen worden herhaald. Als dat lukt, kan TRPM7 – eventueel in combinatie met enkele andere prognostische factoren – gebruikt worden om patienten te traceren die een hoog risico hebben op uitzaaiingen. Deze patienten zijn dan ook specifieker te behandelen.

“Komt het zover,” zegt Van Leeuwen, “dan is de stap naar een medicijn misschien snel te maken. TRPM7 behoort namelijk tot een grote groep eiwitten – de ionkanalen – waarvoor nu al medicijnen op de markt zijn. Met ionkanaalremmers worden tegenwoordig al diverse hartaandoeningen behandeld.”

Bevroren beweging
Samen met de groep van Kees Jalink van het NKI werd de functie van TRPM7 nader onderzocht. Zo werd niet alleen het gedrag van menselijke borstkankercellen in de muis bekeken (in vivo), maar ook het effect van TRPM7 op celbiologisch niveau (in vitro) onderzocht. Van Leeuwen: “Schakel je het eiwit al uit in de hele vroege ontwikkeling van een organisme, dan is het niet levensvatbaar, zo blijkt uit eerder onderzoek.

Het effect van TRPM7 verlies op de tumorcellen is ook spectaculair. Van Leeuwen: “Bij muizen met menselijke borsttumoren blijven de borsttumoren wel groeien, maar ontstaan nauwelijks uitzaaiingen. Kennelijk is TRPM7 een noodzakelijk onderdeel van de metastasering.” Daarmee is volgens Van Leeuwen niet meteen gezegd dat remming van het eiwit ook bij de mens uitzaaiing voorkomt. “Tumorcellen zijn enorm flexibel en passen zich snel aan nieuwe omstandigheden aan. Om uitzaaiing te voorkomen heb je waarschijnlijk eerder een cocktail van verschillende medicijnen nodig.”

Slappe en stijve celspieren
Van Leeuwen wil weten wat de exacte rol is van TRPM7 bij de uitzaaiing van kankercellen. “Het ‘bemoeit’ zich in elk geval met de beweging”, zegt hij. Als mens bewegen we door het aanspannen van spieren die aan onze botten vastzitten, maar onze cellen bewegen op een andere manier. Cellen zitten in een ‘biologische steiger’, de extracellulaire matrix. Dat is min of meer het bottenstelsel waaraan cellen zich kunnen vasthaken om zich te verplaatsen. Maar cellen gebruiken ook elkaar om te bewegen. Bovendien kunnen cellen zich ook verplaatsen door interne bewegingen. De vraag is, wat voor rol TRPM7 precies speelt in dat hele complex van celbewegingen.

Van Leeuwen: “Vangen we TRPM7 weg, dan worden cellen heel stijf waardoor ze niet goed meer kunnen bewegen. Zorgen we daarentegen voor heel veel TRPM7, dan kunnen cellen ook niet goed meer bewegen maar nu omdat ze te slap zijn. Voor beweging – en dus ook voor uitzaaiing – heeft de cel kennelijk de juiste hoeveelheid TRPM7 nodig. We hebben laten zien dat verstoring van die balans leidt tot een rem op het uitzaaien van borstkankercellen.”

Jan de Leeuw