Aanraken beinvloedt bijwerking geneesmiddel
Array
Ontdekken dat aanraking belangrijk is voor de bijwerking van een geneesmiddel voor vroeggeborenen met ademhalingsmoeilijkheden. Dat vindt Sanne Claessens het fascinerende van fundamenteel onderzoek doen in de medische farmacologie. Promotie op 27 juni.
Dexamethason
Claessens onderzocht de werking van dexamethason, een synthetisch stresshormoon, dat veel wordt gebruikt bij vroeggeborenen met ademhalingsmoeilijkheden. Dexamethason werkt positief op de ontwikkeling van babylongen. Maar het heeft ook negatieve effecten, bijvoorbeeld op de leerprestaties later in het leven. Uit dierexperimenten bleek eerder zelfs een verkorte levensduur. In haar dierexperimentele onderzoek zag Claessens inderdaad korte-termijnbijwerkingen op de ontwikkeling van de hersenen. Die kon ze gedeeltelijk tegengaan met een ander middel dat lokaal werd toegediend in de hersenen. De lange-termijnbijwerkingen bleken echter lang niet zo negatief als Claessens verwachtte op basis van eerder onderzoek. Want er blijken meer factoren een rol te spelen.
Nieuw bij farmacologie
In haar onderzoek slaagde Claessens erin om aanzienlijke invloed uit te oefenen op de bijwerkingen. Als de onderzoekers de pasgeboren dieren (pups) dagelijks even oppakten om ze te markeren, werden de bijeffecten van dexamethason op de lange termijn gedeeltelijk teniet gedaan. Het `hanteren’ van de pups stimuleerde de moederzorg. Daarbij is er tijdelijk veel meer aandacht van de moeder, wat zich uit in het likken van de pups. Het is bekend dat de hoeveelheid moederzorg tijdens het vroege leven de ontwikkeling van de hersenen en dus het functioneren op latere leeftijd beinvloedt. Dit komt omdat de mate van moederzorg de expressie van stressgenen bepaalt, via epigenetische veranderingen. nl.wikipedia.org/wiki/Epigenetica
Nieuw aan het onderzoek van Claessens is om het effect van zo’n `omgevingsfactor’ te betrekken bij het onderzoek naar de werking van een geneesmiddel. En ook om in het verlengde daarvan een klinische vraag te betrekken bij farmacologisch onderzoek.
Invloed omgevingsfactoren
De promovenda concludeert: `De consequenties van behandeling met dexamethason zijn niet eenduidig. Die worden in hoge mate beinvloed door omgevingsfactoren zoals bijvoorbeeld moederzorg. Dat betekent dat de behandeling gevoelig kan zijn voor interventies. En dat betekent weer dat mijn ontdekking mogelijk klinische implicaties heeft. In ieder geval benadrukt het dat aandacht moet worden besteed aan de omgevingsfactoren, zoals voldoende contact tussen de vroeggeborenen in de couveuse en de ouders. Aanraking beinvloedt de ontwikkeling van de hersenen. Deze vondst benadrukt het belang van fundamenteel onderzoek bij een klinische benadering.’
Promotie
Sanne Claessens
Programming the brain: towards intervention strategies
27 juni 2012, 13.45:
Academiegebouw, Rapenburg 73, Leiden
Promotores: prof.dr. Ron de Kloet en prof.dr. Melly Oitzl, Medische Farmacologie, LACDR/LUMC
bron: Leiden Universiteit
