‘Eigen bijdrage psychiatrische behandeling gevaar volksgezondheid’
Array
De eigen bijdrage voor een psychiatrische behandeling raakt niet alleen psychiatrische patienten, maar ook veel lichamelijk zieken, zo schrijven een aantal artsen verbonden aan het VU medisch centrum.
Minister Schippers (Volksgezondheid) heeft met haar kabinetsvoorstel voor een eigen bijdrage in de geestelijke gezondheidszorg (GGz) onze beschaving teruggezet in het gedachtegoed van de 17de eeuw, toen lichaam en geest nog als gescheiden eenheden werden beschouwd. Deze politieke interventie, met als doel de kosten in de GGz te beheersen, leidt niet alleen tot ernstige stigmatisering en onderbehandeling van patienten met psychiatrische aandoeningen, maar treft ook direct de zorg voor veel patienten met lichamelijke aandoeningen. De maatregel zal het welzijn van patienten verslechteren en de kosten in de somatische geneeskunde fors doen stijgen.
Stelt u zich voor, een man van 48 jaar, die actief in het leven staat, krijgt na een periode van trillen en slechter lopen de diagnose ziekte van Parkinson. De neuroloog start met medicijnen en de fysiotherapeut helpt hem zijn bewegingspatroon te verbeteren. De man voelt zich snel weer de oude en pakt zijn leven op.
Maar spoedig blijken de medicijnen die de neuroloog voorschreef ernstige gedragsproblemen te geven: de man vergokt in 3 maanden tijd al zijn geld en sleept zijn familie mee in een financiele ramp. De neuroloog herkent deze bijwerking van de medicatie en stelt de patient in op andere medicijnen. Het gokken stopt, maar door de chemische veranderingen in zijn hersenen volgt een depressie. Zo verandert een geestelijk gezonde man in korte tijd in een patient met ernstige psychiatrische klachten.
Triest verhaal
Gespecialiseerde psychiatrische zorg is dan noodzakelijk. De man voelt zich in eerste instantie bijzonder ongemakkelijk bij de verwijzing naar de psychiater – ‘ik ben toch niet gek?’ – maar laat zich na goede uitleg toch verwijzen. Totdat hij hoort dat dit deel van zijn behandeling hem 200 euro gaat kosten. Hij blijft weg bij de psychiater, de depressie blijft onbehandeld en omdat hij daardoor stopt met zijn medicatie, verslechtert ook zijn lichamelijke conditie. Er volgt een opname op de afdeling neurologie, waarbij psychiatrische behandeling nog steeds nodig is.
Tja, een triest verhaal, zal wel niet zo vaak voorkomen, denkt u. Integendeel, de ziekte van Parkinson is de tweede zogenaamde degeneratieve hersenziekte – na Alzheimer-dementie – en treft ongeveer 50.000 patienten in Nederland. 50 tot 80 procent van alle patienten met de ziekte van Parkinson krijgt tijdens de ziekte te maken met ernstige psychiatrische symptomen, zoals psychose, angst of depressie.
Depressief
De ziekte van Parkinson is maar een van de vele (chronische) lichamelijke ziekten die gepaard gaan met ernstige psychiatrische symptomen waarvoor psychiatrische behandeling nodig is. Denk ook aan mensen met kanker die als gevolg van de ziekte en de zware behandeling depressief worden. En denk aan jonge mensen met reuma, die depressief worden als gevolg van de behandeling met de noodzakelijke medicatie.
En aan de patienten met diabetes. Zeker 10 procent van deze patienten ontwikkelt vroeg of laat een ernstige depressie. Een depressie leidt bij patienten met diabetes tot schommelingen in de suikerspiegels en overgewicht, waardoor hart- en vaatziekten optreden en de kwaliteit van hun leven sterk minder wordt. Adequate behandeling van de depressie is dan een essentiele stap in het bereiken van een goede behandeling, en vraagt dus om een multidisciplinaire benadering.
En vergeet de groeiende groep ouderen niet; juist bij oudere patienten is geïntegreerde zorg essentieel. Verkokering van de geneeskunde, waarbij specialisten ieder vanuit hun eigen ivoren toren aan de patient sleutelen, leidt tot fouten en communicatieproblemen.
Portomonnee trekken
Patienten met dementie hebben in de loop van de ziekte vaak ernstige psychiatrische klachten. Het zijn deze bijkomende klachten die het verschil maken tussen thuis kunnen blijven of opgenomen moeten worden in een verpleeghuis. Een geïntegreerde aanpak kan opname in een verpleeghuis of ziekenhuis uitstellen of zelfs voorkomen en is dus in alle opzichten beter – voor de kwaliteit van leven én voor de kosten.
Een psychiatrische medebehandeling van een lichamelijk zieke patient is in veel gevallen te vergelijken met anesthesie tijdens een operatie. Zonder verdoving is een operatie gewoonweg onmogelijk. Wij dagen minister Schippers uit om uit te leggen dat patienten voor de behandeling van hun ziekte wel recht hebben op een neuroloog, (neuro)chirurg, internist of gynaecoloog, maar dat ze hun portemonnee moeten trekken op het moment dat behandeling door een psychiater nodig is. De behandeling van psychiatrische problemen is geen luxe waarvoor je bij je buurvrouw terecht kunt, maar in veel gevallen een voorwaarde voor een succesvolle lichamelijke behandeling.
Zo bezien vormt de eigen bijdrage die voor een psychiatrische behandeling moet worden betaald een gevaar voor de volksgezondheid. Wij kunnen ons niet voorstellen dat onze minister hierop uit is.
Dr. Odile van den Heuvel is psychiater bij het VUmc
Drs. Wouter van Ewijk is Raad van Bestuur bij het VUmc / GGZ in Geest
Prof. Dr. Aartjan T.F. Beekman is hoofd afdeling Psychiatrie bij het VUmc
Prof. Dr. Max L. STEK is hoofd circuit Ouderenpsychiatrie bij GGZ in Geest
Prof. Dr. Henk W. Berendse is neuroloog bij het VUmc
Prof. Dr. Mark H. H. Kramer is hoofd interne geneeskunde bij het VUmc
Bron: VUmc
