Buruli-zweren langs de mond te behandelen
Array
Het zit erin dat Buruli-zweren, een ziekte die afzichtelijke wonden veroorzaakt en mensen kreupel maakt, met uitsluitend langs de mond in te nemen geneesmiddelen te behandelen zijn. Dat zou de behandeling stukken gemakkelijker maken. En zelfs voor de huidige behandeling moet je de patienten niet opnemen. Wat betekent dat je ze kunt behandelen in gedecentraliseerde hulpposten. Zo’n lokale post bereikt veel meer mensen dan een centraal ziekenhuis, waardoor meer gevallen vroeg ontdekt kunnen worden, wanneer de behandeling nog eenvoudig is. Wat betekent dat bestrijdingsprogramma’s voor Buruli-zweren gedecentraliseerd moeten worden opgezet. Dat is een van de lessen uit onderzoek in Benin, dat beloond werd met een doctoraat aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde en de Universiteit Antwerpen.
Buruli-zweren worden veroorzaakt door een mycobacterie, net zoals tuberculose en melaatsheid. Mycobacterium ulcerans veroorzaakt huidwonden, die uitgroeien tot kraters en tot in het bot kunnen gaan. Als je er op tijd bij bent, kan het afgestorven weefsel met de erin levende mycobacterien via een kleine chirurgische ingreep weggesneden worden, of kan de voortgang gestopt worden met antibiotica. De ziekte komt bijna uitsluitend voor in arme tropische en subtropische streken, wat de farma-industrie niet meteen stimuleert om nieuwe middelen te ontwikkelen die meer kosten dan ze kunnen opbrengen.
Het jongste decennium is de strijd tegen Buruli-zweren er sterk op vooruitgegaan, sinds de getroffen landen een specifiek bestrijdingsprogramma hebben opgezet. Benin bijvoorbeeld gebruikt sinds 2005 de combinatietherapie met streptomycine en rifampicine die het jaar daarvoor door de Wereldgezondheidsorganisatie was aanbevolen. Dr. Ghislain Sopoh, hoofdarts van het Buruli-behandelingscentrum (CDTUB) in Allada, Benin, vergeleek de patienten die zich in zijn centrum aandienden met ‘gezonde’ personen uit hun dorp, van dezelfde leeftijd en geslacht, om uit te zoeken wat de risicofactoren waren om de ziekte te krijgen. Het bleek te gaan om een combinatie van omgevingsfactoren (vooral de hoogte), erfelijkheid en gedrag. Zijn bevindingen worden nu gebruikt om de Buruli-bestrijding efficienter te maken.
Uit zijn epidemiologisch onderzoek bleek waar de haarden van de ziekte zitten – en dat het ziekte-bewakingssysteem van Benin goed ontworpen was. De behandeling met antibiotica en waar nodig chirurgie, werkt goed. Patienten in het vroege stadium, met kleine en oppervlakkige letsels, kunnen ambulant behandeld worden. Wat betekent dat de eerstelijns behandeling toevertrouwd kan worden aan lokale gezondheidswerkers, die veel mensen bereiken.
Het onderzoek van Sopoh hielp ook bij het maken van de therapeutische keuzes over wanneer chirurgie ingezet moest worden. Maar het grote probleem blijft de behandeling van de late stadia, met hun soms paradoxale reacties en uitzaaiingen, tot in het bot.
Er is nog verder onderzoek nodig, maar Sopoh vermoedt dat Buruli-zweren te behandelen zijn met enkel orale antibiotica. In ieder geval werkte die aanpak bij een zwangere vrouw, waarbij de artsen verplicht waren de streptomycine (die niet gebruikt mag worden bij zwangerschap) te vervangen door orale clarithromycine.
