Onverwachte seks tussen ziekteverwekkers
Array
Wat we zo vrezen bij het griepvirus – een kruising tussen bestaande stammen die een nieuwe variant oplevert waartegen we geen weerstand hebben – heeft zich intussen voorgedaan bij een andere ziekteverwekker, de Leishmania-parasiet. Dat ontdekten onderzoekers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Het ziet er voorlopig niet naar uit dat de nieuwe hybride soorten gevaarlijker zijn dan hun ouders, maar zeker weten doen we dat nog niet. Keniaans onderzoeker Samwel Odiwuor krijgt voor de ontdekking alvast een doctoraat aan het ITG en de Universiteit Antwerpen.
Leishmaniase is na malaria de meest dodelijke parasitaire ziekte in ontwikkelingslanden. De ziekte wordt veroorzaakt door eencellige organismen, , die door kleine muggen (zandvliegen) worden overgebracht wanneer ze bloed zuigen. Jaarlijks treft de parasiet twee miljoen mensen wereldwijd, waarvan vierduizend in Zuid-Europa. De meeste slachtoffers bevinden zich in de armste lagen van de bevolking. Wat weer betekent dat er relatief weinig onderzoek naar verricht wordt: het ontwikkelen van geneesmiddelen en diagnostica kost immers meer dan het ooit zou kunnen opbrengen. Biologisch is Leishmania een opmerkelijk organisme: Het is één van de weinige ziekteverwekkers die zich in miljoenen jaren evolutie heeft weten aan te passen aan zeer diverse omgevingen, en dit zonder de gebruikelijke motor van genetische vernieuwing, seks.
Bij een innovatieve genetische analyse van Leismania-parasieten uit Afrika en Zuid-Amerika ontdekte Samwel Odiwuor sporen van seks tussen verschillende Leishmania-soorten, met als resultaat meerdere nieuwe varianten van deze levensvorm. Of deze nieuwkomers ’betere’ ziekteverwekkers zijn, zoals nogal eens het geval is bij hybriden, moet nog worden uitgezocht.
Als men wil begrijpen hoe deze groep parasieten te werk gaan, hoe ze zich kunnen verstoppen in dieren, wat ze doen met een mens, welke technieken ze gebruiken om zich overeind te houden tegen ons immuunstelsel en onze geneesmiddelen (en zo te zien kennen ze trucjes die we nog nergens in de biologie ontmoet hebben) – dan zullen we eerst moeten begrijpen hoe ze zelf in elkaar zitten. Dit onderzoek is alvast een flinke stap op die lange weg.
