ject: Strijd tegen epilepsie door lintworm opgevoerd
Array
Het instituut voor Tropische geneeskunde gaat in Congo het gevecht aan met de varkenslintworm, die ondanks zijn naam ook mensen treft en onder andere epilepsie veroorzaakt. De vorsers van het ITG doen al langer belangrijk onderzoek naar de infectie. Hun werk kan nu geconsolideerd worden, dank zij extra geld van de Gates Foundation, een van de belangrijkste geldschieters ter wereld op het terrein van de wereldgezondheid. De Gates Foundation stopt 1,5 miljoen dollar in een internationaal project tegen de lintworm.
Mensen krijgen de varkenslintworm, Taenia solium, door het eten van onvoldoende gebakken besmet varkensvlees, dat larven bevat. De larve groeit dan uit tot lintworm en installeert zich in je darmen, waar hij normaal weinig kwaad doet. Hij produceert eieren die met je uitwerpselen mee naar buiten komen en opnieuw varkens besmetten. Waar varkens toegang hebben tot menselijke uitwerpselen, zeg maar in arme ontwikkelingslanden, blijft zo de cyclus in stand. Problemen ontstaan wanneer een mens de eieren binnenkrijgt, via met uitwerpselen besmet water of voedsel. Dan ontstaan cysten in zijn weefsels, ook in de hersenen. Dat leidt weer tot allerlei neurologische problemen, zoals epilepsie.
Het jongste decennium steeg de consumptie van varkensvlees – en dus de varkenskweek – in Zwart Afrika; het aantal gevallen van epilepsie steeg mee. Recent onderzoek in Tanzania gaf aan dat 14% van de epilepsiegevallen aan de varkenslintworm te wijten zijn. ITG-onderzoekers vonden vorig jaar de lintworm bij vier Congolese varkens op tien, een onrustwekkend hoog aantal.
Vorsers van het ITG hebben vorig jaar aangetoond dat je varkens tegen de ziekte kunt vaccineren, en doorbraken op die manier voor het eerst de levenscyclus van de worm. Het vaccin is nog niet op de markt.
Het ITG is een van de partners in een project van het Schistosomiasis Control Initiative (SCI), dat gaat onderzoeken of de bestrijding van de lintworm met geneesmiddelen geïntegreerd kan worden in bestaande preventieprogramma’s tegen ziekten. Dat krijgt nu geld van de Gates Foundation. Het totale project wordt gecoördineerd door Imperial College London; de ITG-onderzoekers nemen het Congolese luik op zich.
De Wereldgezondheidsorganisatie en andere internationale hulpverleners proberen de jongste jaren steeds meer om verschillende ziekten tegelijk en gecoördineerd aan te pakken. In plaats van voor elke ziekte apart een ploeg ter plaatse te sturen, behandelt zo’n programma tot zeven verschillende ziekten tegelijk. Ziekten die van dieren op mensen overgedragen worden, zoals de varkenslintworm, werden daarbij tot nu toe een beetje vergeten. De varkenslintworm is nochtans een evidente kandidaat, omdat besmette mensen behandeld kunnen worden met praziquantel, een goedkoop geneesmiddel dat nu al in het combinatiepakket zit, tegen de Schistosoma-worm (maar in een andere dosis dan gebruikelijk tegen de lintworm).
De ITG-onderzoekers zullen in Congo nagaan of een herhaalde behandeling met praziquantel tegen de Schistosoma-worm het aantal gevallen van lintwormen bij mensen en van larven bij varkens omlaag haalt. Die cijfers zullen ook helpen om de modellen voor de overdracht van de ziekte in een bevolking te verfijnen. Het Instituut voor Tropische Geneeskunde is een van de weinige instellingen met de juiste expertise voor onderzoek bij mensen én varkens, omdat het beschikt over een eenheid Medische Helminthologie en een eenheid Veterinaire Helminthologie.
De vorsers gaan niet alleen uitzoeken hoe goed de geïntegreerde aanpak inwerkt op de menselijke gezondheid; ze bekijken ook het kostenplaatje. Want de varkens profiteren evengoed van de bestrijding van de lintworm bij de mens. Voor arme boeren maakt een gezond varken financieel een heel verschil, wat dan weer hun algemene levensomstandigheden ten goede komt, en dus ook hun gezondheid.
Foto’s:
Onderzoekers nemen bloed af bij een varken in de provincie Bas-Congo. © ITG
Bloedafname bij een Congolees kind. © ITG
