Schaalverbetering in de Zorg

Al lange tijd zijn er verschuivingen in de ziekenhuiszorg, waarbij behandelingen om redenen van kwaliteit én kosten anders worden “ingedeeld”. Vaak zijn het concentraties van behandelingen, bv in één Ziekenhuis of een samenwerking daarvan, of in een ZBC (Zelfstandig Behandelcentrum). Begonnen is met name met de minder-complexe behandelingen als staar-operaties, of bepaalde orthopedische ingrepen. Rond het “ogen” specialisme is er een horizontale samenwerking in een kwaliteitsgeorienteerde franchise. Deze algemene trend heeft langer geduurd dan analyses verwachtten, maar zet nu echt definitief door. In de Verpleging en Verzorging (V&V) in de AWBZ wordt de voorbije trend van schaalvergroting weer omgezet in schaalverkleining. Rond huisartsen is er concentratie te zien in onderlinge samenwerkingen en in de avond-nacht-weekend bereikbaarheid (HAP’s : Huis Artsen Posten). In de (gemeentelijke) GGD wereld is er al langere tijd sprake van fusies op instellingsniveau. In de medicatie-wereld is sprake van initiatieven om de inkoop en distributie op te schalen, met behoud van de bestaande lokaliteit in de huisarts-positie. Bontje van Uvit uitte zijn wens tot schaalvergroting van de Spoedeisende Hulp (SEH)[1]. De Zorg reageert hiermee, deels ‘gedwongen’, op de behoefte aan een “juiste schaal” uit optiek van kwaliteit en kosten.

De echte issues van nu

Hieronder een lijstje van zaken benoemd, die nu op de korte termijn agenda van de Zorg(leveranciers) dienen te staan. En hierbij bedoel ik herijking of verandering.

• Keuzes van ziekenhuizen in welke specialisaties zij willen doen/houden (een missievraagstuk):
• Korte termijn : in de oncologische zorg
• Breder, met betrekking tot alle specialismen in het ziekenhuis
• Keuzes in de V&V over de juiste schaal van hun producten/diensten/functies in de huidige zorgmarkt
• Keuzes in de medicatie-verstrekking over de juiste schaal van deelfuncties als inkoop, distributie, kwaliteitsbewaking en ICT
• Keuzes van ziekenhuizen rond de positie van de SEH, waarbij – zeker als ze in de aanbesteding komen zoals Bontje meldde – de keuze ligt tussen “niet meer” en “opschalen”.

Het gaat hier niet per definitie alleen om keuzes van bestaande zorgleveranciers. Ook nieuwe toetreders kunnen zich melden, bv op het terrein van de Oncologische Zorg of een geheel nieuw opgezette SEH functie (bv beide in de vorm van ZBC’s), of andere spelers in het medicatie-veld.

Hierbij moet, dit terzijde, ook niet gehandeld/gedacht worden uit het wat traditionele Nederlandse denken van “gelijkheid”, een neiging tot overal alleen dezelfde vorm van ondernemerschap toe te laten[2]. Juist de idee van meerdere vormen van ondernemerschap binnen een zorgsegment, met onderscheiden marktaandelen is extra interessant. Daarbij hoeven ziekenhuizen niet meer altijd op elkaar te lijken, kan de V&V juist schaalvergroot of juist schaalverkleind worden (al dan niet product afhankelijk), en kan een nieuwe medicatie-speler met een ander concentratiemodel ook haar marktaandeel op de zorgmarkt veroveren.

Het hele Blog is te downloaden op : www.zorgimpact.nl

ZorgImpact, 22-10-2010

H. (Hildebrand) van Weerd

van Weerd