Vandaag verandert de patiënt

CZ kiest : alleen nog goede behandelingen
De aankondiging van CZ dat zij een lijst gaan hanteren om te beoordelen of zij zorg van ziekenhuizen zullen vergoeden, zal veel los maken. De eerste lijst maakt CZ vrijdag bekend. Op die lijst de vier beste en zes slechte ziekenhuizen op het gebied van behandeling van borstkanker en alle andere ziekenhuizen die mammacare aanbieden.

CZ volgt hiermee een trend die al langer gaande is : meer specialistische zorg, zeker bij de zwaardere ziektebeelden, bv. in de oncologie. Tot nu toe was dat wat vrijblijvend of meer schade-  dan kwaliteitgerelateerd. De trend is, dat bepaalde ziektebeelden bij een klein aantal ziekenhuizen of ZBC’s worden geconcentreerd, waardoor er daar betere kennis over én behandeling van ontstaat rond een bepaald ziektebeeld.

De al langer lopende discussie over specialisatie en daarmee het  keuzes maken door ziekenhuizen zélf leidde niet tot resultaten. De perifere ziekenhuizen kiezen niet, deels uit gemakzucht, deels door de tikkende bom van de verhouding specialisten-bestuur in het  ziekenhuis. CZ dwíngt nu tot keuzes. Temeer, daar dit alleen een eerste stap en een eerste ziektebeeld betreft, én andere zorgverzekeraars in de kern niet anders kunnen dan volgen. Het gaat dan ook niet meer om verzekerden, maar om patienten : want zij zullen nu onafhankelijk van hun zorgverzekeraar die CZ lijst al gaan volgen; zij “stemmen” per direct met hun voeten en later in hun verzekeraarskeuze.

Criteria

CZ heeft een strategisch model voor de realisatie : maandag bekend gemaakt, de discussie zal nu losbarsten, de ziekenhuizen informeren, en vrijdag (pas) de criteria waarop geselecteerd is.

In Trouw (Trouw, 28 september) stond al een doorkijkje naar die criteria :

• Ervaring : minstens zeventig behandelingen/jaar
• Een goed behandelend medisch team
• Een goede begeleiding van de patient
• Ervaringen van patienten.

Geld of kwaliteit

Direct kwam in de discussie het wantrouwen op rond het feit, dat een Zorgverzekeraar nu deze selectie doet.  Maar let op : buiten de niet handelende IGZ is er nog niemand die zo’n selectie kán doen. Patientenverenigingen zijn inmiddels zo ingebed in het systeem, dat ook daar geen openbare lijsten van goed/slecht zijn.

Onmiddellijk kwam de stelling op, dat het alleen om het geld, om schade-beperking gaat. Die visie is nogal beperkt. CZ zal deze opzet zeker goed geborgd hebben, zij weten wat het losmaakt.

Maar bovenal : als de opzet gezondheidgerelateerd is (een goede en effectieve behandeling), betekent dat per definitie óók lagere kosten. En die combinatie is in ons aller belang.

Discussie, emotie, geduld

Op Twitter brandde al de discussie los. Met de inbreng van “het gaat alleen om het geld”, tot in gradatie verschillende stellingen, dat dit niet een zaak van de Zorgverzekeraar is. Onmiddellijk werd ook geroepen, dat criteria transparant moeten zijn. En hierin bleek onmiddellijk een fenomeen, dat nogal emotie georienteerd is : hoofdzaken niet van bijzaken kunnen onderscheiden, hoe belangrijk die “bijzaken” (straks) ook zullen zijn.

Van het grootste belang, en de hoofdzaak is, dat CZ het lef heeft en de beslissing heeft genomen om gewoon te zéggen wie het best, goed, slechtst functioneren in de ziekenhuiszorg.  Dáár moeten we blij mee zijn. En dan de effecten van die hoofdzaak: dat de discussie over specialisatie, de beste behandeling, transparantie over goed en minder goed, eindelijk op straat ligt. En er enorme kansen gerealiseerd worden voor met name de patienten : de 1^e stap naar eigen keuzemogelijkheden, met kennis onderbouwd. Het gaat hier niet om alles-in-één-keer, niet alleen om inhoudelijk, maar vooral ook slim strategisch doordacht opereren. Stap voor stap naar doel.

De “beren op de weg” zijn nu even onbelangrijk : het gaat nu om de slag naar de beste kwaliteit van zorg voor iedereen.

Vandaag verandert de patient: op naar Patient 2.0

CZ heeft de teerling geworpen. En dat is belangrijk. Andere zorgverzekeraars zullen volgen. Maar bovenal zullen patienten direct de CZ lijst gaan volgen, en niet met minder genoegen nemen.

Daarmee is de eerste echte stap naar Patient 2.0 gezet. Immers : tot nu toe is er meer gedachtegoed dan realiteit, de enkele goede ziekenhuizen en professionals terzake niet te nagekomen.

De patient 2.0’rs moeten even geduld hebben, even afwachten, kijken – met genoegen – hoe de deels ingedutte sector wakker wordt en de strijd gevoerd zal gaan worden, waarbij ongetwijfeld emotie weer een grote rol speelt, en hoofd- en bijzaken niet goed onderscheiden worden.

Onomkeerbaar is met deze stap, dat de patient (op Patient 2.0 basis, goed geïnformeerd, assertief, en “eisend”) het pleit wint. Iedere patient wil de beste zorg, en die deur er naar toe is open gezet.

Er moet nog veel worden uitgediscussieerd, rollen bepaald, criteria gekozen, posities bepaald. De patient 2.0’rs moeten niet nu a l’improvise reageren, daar is de ontwikkeling té belangrijk voor. Een strategische orientatie over hoe van deze stap naar het echte patient 2.0 te komen ligt nu voor. Die orientatie moet eerst gebeuren. Een aldus overwogen actie zal dan ook het al lang gewenste effect realiseren.

De patient is definitief veranderd. De weg naar Patient 2.0 ligt onomkeerbaar open.

H. (Hildebrand) van Weerd

ZorgImpact, 28-09-2010, ’s-Hertogenbosch.

van Weerd