Gebruik theorieën maar pas ze niet toe
ArrayOm te verklaren waarom een zorginnovatie wel of niet aanslaat, zijn vele theorieen en modellen beschikbaar. Ik noem hier de internationale theorieen en modellen van Rogers, Foster, Covey, Peters, Gladwell en Ham, waarover ik in 2005 publiceerde (klik hier voor dat artikel). Sommige theorieen benadrukken het belang van concurrentie, andere het veranderen van de cultuur en weer andere stellen het sociale (af)leren centraal. In Nederland bestaan vele implementatiemodellen van onder meer het Zorg Innovatie Platform, ZonMw en het CBO.
Ton de Leeuw, emeritus hoogleraar organisatiewetenschappen en nog steeds actief, waarschuwde op 31 augustus tegen het monomaan toepassen van dergelijke theorieen in de praktijk. Hij deed dat bij het afscheid van dr. Ingrid Mur (zie het bericht hierboven). De Zeeuw pleitte ervoor om eerst het probleem van de stagnerende zorginnovatie grondig in kaart te brengen. Daarna gaat het erom welke theorie het beste past bij het verschijnsel. Eventueel worden verschillende modellen en theorieen tegelijk gebruikt. Organisatietheorieen horen tot de geestelijke bagage van leidinggevenden. Afhankelijk van het probleem en de situatie, gebruiken ze één of meer daarvan. Zij zijn geen toepassers van een enkele theorie over concurrentie, sociaal (af)leren of cultuurverandering. Aldus de behartigenswaardige woorden van een nog steeds geestige, alerte  en oude wetenschapper Ton de Zeeuw.
Guus Schrijvers