Klink maakt ZZP’rs in de AWBZ bijna onmogelijk

In de afgelopen jaren heb ik met een aantal, goede, private investeerders gesproken over investeringen in kleinschalige verpleeghuizen en de aanverwante zorg. Alhoewel deze zeer geïnteresseerd zijn, immers de demografie spreekt boekdelen, haken zij nog immer af. Het kernargument is : een onbetrouwbare overheid. Als tegenargument laat ik dan wel de “megatrend” zien : het productie verzekerde volume is vanaf 1974 alleen maar boven de index gestegen, maar ik kan me voorstellen, dat zij niet begrijpen waarom regels, loketten, subsidies enz. doorlopend wijzigen, waarbij de ene maatregel vaak haaks op de vorige staat. Bovendien blinken de politieke en bestuurlijke macht niet uit in een goed geheugen, waardoor (her)invoering van eigenlijk oude regels de afstand tussen de medewerkers in de zorg en de politiek-bestuurlijke macht steeds groter wordt. Daarnaast is er veelal sprake van incidentenbeleid: ergens gebeurt “iets” (bv. een klein aantal frauderende bemiddelingsbureau’s) en de hele sector wordt onder handen genomen. De goeden lijden dan immer onder de slechten. Nu onder de loep, al is die loep niet echt nodig, het beleid rond de inzet van ZZP’rs in de zorgsector. Terwijl dat juist opkwam, gunstig voor het noodzakelijke personele volume, verbood VWS het.Een voorbeeld rond het fusiebeleid van VWS; vals geld

Dit voorbeeld gat over het fusiegebeuren in de Zorg. Ook van belang voor ZZP’rs die vaak instellingen nodig hebben om aan de slag te kunnen.

Begin jaren negentig werd de thuiszorgsector gedwongen te fuseren (kruiswerk en gezinszorg), anders werd zelfs de erkenning ingetrokken, en er werden meteen 100 Miljoen guldens besparingen ingeboekt (frictiekosten kent VWS alleen op het departement zelf)[1]. Nu worden (die) fusies alom bekritiseerd, de organisaties zijn te groot, salarissen te hoog, de NMa laat alle zorgverzekeraars wel fuseren, maar verbiedt nu zelfs zorgfusies op dorpsniveau’s. Nu is het niet zo erg als er andere inzichten komen, maar doe dat dan met overwogen herinneringen, leg uit, een maak de aansluiting tussen toen en nu. Dan worden maatregelen wellicht begrepen én geaccepteerd.  Probleem is hier onder meer dat controlerende kamerleden én niet op de hoogte zijn van de nog recente historie, én zich er ook niet in verdiepen. Voor of tegen is slechts fractie-discipline.

Verder werkend in dit voorbeeld : na het dwangfusie beleid, kwam als snel het uitkleden van de gefuseerde thuiszorg in wetgeving terecht: Gezinszorg (grofweg) ging naar de gemeenten (WMO) en eveneens de JGZ (Jeugdgezondheidszorg). De facto is een thuiszorgorganisatie van nu een kruiswerk-min organisatie van voor 1990. De AWBZ-instellingen hebben, om countervailing power naar overheid en zorgverzekeraars te behouden, zich “geweerd” door fusies in de V&V aan te gaan : thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen. Maar ook dat probeert VWS tegen te houden (vgl. Espria in het Noorden).

Het doen defuseren van Mea Vita kwam VWS goed uit. Zelf regelde VWS een nieuwe AWBZ instelling in Den Haag, en de doorstart van Thuiszorg Groningen. Sensire in de Achterhoek kon zichzelf redden. Deze “sterfhuis” constructie betekende dat Den Haag en Groningen een schone start konden maken, zonder schulden uit het verleden. Maar wat doet VWS : zij keren 28 Miljoen Euro extra uit aan Den Haag en Groningen. Ik noem dat maar even vals geld. Het is en belonen van slecht beleid én in strijd met de regels, i.c. door de geldende marktwerking, waardoor VWS ongeoorloofd de concurrentie beperkt. Dit ligt nog onder Europese toetsing. Het is overigens strijk en zet bij VWS als het gaat om op incidentenbasis bestaande markten te doorbreken en links en rechts geld in de zorg toe te kennen, vgl. de redding van de IJsselmeerziekenhuizen. Ook rond de inzet van ZZP’rs en Alfahulpen, bekende fenomenen in de zorg en nódig voor personeelsbehoud organiseert VWS concurrentievervalsing.

De zelfstandige werker, de ZZP’r en de Alfahulp

Er is een lange en rijke traditie van zelfstandig werkende zorgverleners, in de V&V en de huishoudelijke sfeer als alfahulpen. Uit ervaring blijkt, dat clienten vaak tevredener zijn met die zelfstandigen, zeker de alfahulpen in het huishouden, omdat ze daar als client gewoon zelf afspraken mee kunnen maken. Oude traditionele thuisorganisaties werken met name met loondienstmedewerkers, met een hogere kostprijs. Bij de invoering van de WMO op het terrein van de huishoudelijke hulp slaagden nieuwe aanbieders op basis van alfa’s erin met een lager tarief te komen dan de reguliere thuiszorg, die zich slecht had voorbereid op de komende WMO. Na de eerste “klap” en schrik voor de reguliere thuiszorg, deed deze twee dingen: ze veranderen niets aan hun loondienst/alfaverhouding (wat van management arrogantie getuigt) en ze starten een lobby bij VWS om desalniettemin in de concurrentie gespaard te worden. Die lobby slaagde wonderwel. Bij Wet van 23 juni 2009 werd per 1-1-2010 verboden dat in het kader van de WMO nog ZZP’rs of Alfahulpen konden worden ingezet. Een kort wetje waar alleen dat in staat. Iedereen in de zorgsector, dus de kamerleden uitgezonderd, kon zien dat het hier om concurrentie-vervalsende maatregelen ging ter bescherming van slecht  opererende thuiszorgorganisaties. Het is ook een zeer wonderlijk wetje, dat bovendien in strijd met Europese regels is rond de inzet van arbeid. Maar al eerder zagen we dat Europese regels (aanbestedingen hier) en NMa beperkingen wel voor de zorgsector gelden, maar dat VWS ze immer aan haar laars lapt. Gelukkig “ontwijken” veel gemeenten deze Wet.

En nu. Nu komt VWS plots met een Wet , die het werken van ZZP’rs in de AWBZ beter mogelijk maakt. Althans op het eerste oog. Op zich zijn regels die ZZP’rs rechtstreeks contractant van het zorgkantoor maken goed: het is een kans voor (meer) ZZP’rs. Maar de agenda eráchter is een heel andere.  Het is deels weer een incidenten actie : door enkele frauderende bemiddelingsbureau’s probeert Klink de hele bemiddelingssector, dus ook al de goeden, “uit de markt” te halen. Veel ZZP’rs werken, maar hebben vaak  tijd noch netwerk om aan acquisitie te doen, daarvoor zijn ze vaak of op bemiddelende organisaties of andere instellingen aangewezen. De factor realiseert Klink hiermee een hogere toetredingsdrempel voor ZZP’rs. Verder blijkt uit de toelichting (brief van 16-8-2010 van Klink aan de Tweede Kamer plus bijlage[n]), dat de maatregel ook, of juist, dient, om te voorkomen dat ZZP’rs door de fiscus alsnog als loondienstmedewerkers worden gezien.  In gewoon Nederlands : bij een instelling/bemiddelingsbureau kun je als ZZP’r niet meer werken (dat is dan meteen loondienst), dus regel het zelf maar met het Zorgkantoor. Veel ZZP’rs zullen én de deskundigheid daarvoor niet hebben, én hebben een begeleiding nodig om én aan werk te komen én een deel van de formaliteiten te regelen. En dan is de cirkel rond : want die begeleiding, formaliteiten regelen is in de praktijk een (soort van) bemiddelingsbureau, dan is er loondienst en kan het dus weer niet. Dus Klink ontzegt ZZP’rs de toegang tot zorgverlening in de AWBZ via instellingen of bemiddelingsbureau’s . Niets een betere toegang. Mijn advies aan de sector ondernemers is : maak administratie-kantoren voor ZZP’rs, die de gebreken en doelen van Klink doorbreken, en die acquisitie en de zorgcontractering met het Zorgkantoor regelen.  De verenigings- of coöperatie-vorm ligt hier dan voor de hand : ZZP’rs die zich verenigen om het alsnog te regelen. De facto kan dat wel eens neer komen op een reactie van de markt, waarbij huidige bemiddelingsbureau’s worden “omgekat” naar deze administratiekantoren. Ik adviseer het deze ondernemers zelfs.

Twee strijdige Zorgwetten, twee dimensies van wel/niet werken voor een ZZP’r

Klink is zelden te betrappen op diepte dossierkennis. Hier al helemaal niet. Door de maatregelen nu in de AWBZ is het zgn juist mogelijk als ZZP’r in de AWBZ te werken. Maar het is nog immer verboden als ZZP’r in de WMO te werken (zie geciteerde wet hierboven). Twee dimensies van werken als ZZP’r in de zorg. Houd het maar eens helder.

Klink zal er niet eens aan gedacht hebben.

Maar gelukkig omzeilen we de WMO wet al massaal, en dat moeten we dan met deze AWBZ maatregel ook maar doen, anders houden we qua personeel de sector niet draaiende, zeker nu de trend is dat veel medewerkers als ZZP’r willen werken, met een krampachtig VWS die dat probeert tegen te houden.

Tot slot

Het managen van een Zorgorganisatie is niet eenvoudig. Een collega-organisatie heeft net alle ZZP’rs (tegen een hogere externe kostprijs) in dienst genomen. Je moet niet alleen voldoen aan veel en toenemende regels, maar ook aan met elkaar strijdige regels (zoals de gladde vloer in de kroeg voor de hygiene, en de stroeve vloer inzake de ARBO tegen het uitglijden).

Mijn advies aan de hedendaagse zorgmanager:

• Zorg voor een correcte productie-rapportage aan het Zorgkantoor
• Maak ernaast een “echte”  begroting/exploitaitie voor een goede bedrijfsvoering
• Ontwikkel steeds nieuwe methoden om onwerkzame regels van VWS te ontwijken
• En ervaar dat in de kern VWS volstrekt irrelevant is voor het leveren van goede zorg.  Als dat geïnternaliseerd is, scheelt dat een hoop ergernis, en kijk alleen naar Uw eigen positieve resultaten op het terrein van Uw zorgverlening.

Hildebrand van Weerd, 19-08-2010, ’s-Hertogenbosch

ZorgImpact, Strategie, analyse, lobby en herinneringsmanagement

Dit artikel is ook geplaatst op  zorgimpact

Bron: zorgimpact

van Weerd