Nieuwe meettechniek verbetert zorg voor pasgeborenen

Geluidssnelheid verraadt juiste bloedvolume van babyhart Bij baby’s die een probleem hebben met hun bloedsomloop zijn betrouwbare gegevens over de hoeveelheid bloed die het hartje rondpompt van levensbelang. Tot dusver ontbrak een methode om die hoeveelheid objectief vast te stellen. Willem-Pieter de Boode, kinderarts in het UMC St Radboud heeft nu een methode onderzocht, waarmee dat wél kan. De methode wordt eind dit jaar ingevoerd op de Neonatale Intensive Care Unit van het UMC St Radboud.

Van de 180.000 baby’s die jaarlijks in Nederland worden geboren, komen er ruim 4000 terecht op de Neonatale Intensive Care Unit (NICU). Ruim 1100 baby’s, meestal te vroeg geboren, hebben een serieus probleem met de bloedsomloop. Het monitoren van die bloedsomloop is van levensbelang. Pompt het babyhart te weinig of teveel bloed rond, dan neemt de kans op ernstige complicaties -zoals een hersenbloeding of een gestoorde neurologische ontwikkeling- en overlijden sterk toe. Daarom is het van groot belang dat de hoeveelheid bloed die het babyhart rondpompt snel en betrouwbaar is te meten.

Gas, geluid en warmte
“Vreemd genoeg bestaat zo’n objectief meetsysteem nog niet voor pasgeborenen”, zegt Willem de Boode, kinderarts in het UMC St Radboud. “Het volume bloed dat het hart per minuut rondpompt wordt nu meestal geschat aan de hand van de bloeddruk, de urineproductie, de kleur van de huid en nog een aantal andere factoren. Maar uit onderzoek weten we dat die schattingen vaak niet kloppen. Dat heeft tot gevolg dat baby’s te vaak verkeerd behandeld worden. Of ze worden níet behandeld, terwijl dat wel zou moeten. Of ze worden wél behandeld, terwijl het juist niet nodig is. In beide gevallen kunnen levensbedreigende situaties ontstaan.”

De afgelopen jaren heeft De Boode drie potentieel bruikbare technieken onderzocht. De eerste techniek, gebaseerd op het meten van (uitgeademde) kooldioxide, bleek niet te voldoen. Ook de tweede techniek, die is gebaseerd op het warmteverschil in het bloed na inspuiting van een koude zoutoplossing, had teveel nadelen. Maar de derde methode, die geluidsgolven in het bloed meet, lijkt heel goed bruikbaar.

Zout bloed
De Boode: “Door het inspuiten van een kleine hoeveelheid van een isotone zoutoplossing kan de verandering in de snelheid van ultrageluid in het bloed worden gemeten. Uit die gegevens is nauwkeurig af te leiden hoeveel bloed het hart per minuut rondpompt, het zogenaamde hartminuutvolume. Dat is precies wat we zoeken.”

De techniek ziet er zo veelbelovend uit, dat de Neonatale Intensive Care Unit (NICU) van het UMC St Radboud er nog dit jaar gebruik van gaat maken.

Jan de Leeuw