Grootschalige mannenstudie verschaft unieke inzichten in veroudering

Sinds enkele jaren brengt de European Male Ageing Study (EMAS), een multicentrisch Europees onderzoek, verouderen bij de man in kaart. De recentste publicatie van EMAS – in het gezaghebbende New England Journal of Medicine – gaat dieper in op de gevolgen van de geleidelijke testosterondaling bij de man en omschrijft, voor het eerst, frequentie en klinische weerslag van de andropauze.

Toename in levensverwachting groter bij mannen
De levensverwachting blijft stijgen, zowel voor mannen als voor vrouwen. Maar mannen benen vrouwen langzaam bij. Waar de levensverwachting voor een pasgeboren jongetje een tiental jaar geleden nog 75 jaar was, steeg die inmiddels tot meer dan 80 jaar. Een man van 75 jaar zal gemiddeld zelfs 85 jaar oud worden, een gemiddelde vrouw van 75 ongeveer 88. De laatste jaren is de toename in levensverwachting groter bij mannen waardoor de kloof tussen mannen en vrouwen verkleint.

Geen equivalent van de menopauze
Toch is veroudering bij de man, in tegenstelling tot de vrouw, minder bestudeerd. Zo blijft onder meer de rol van bepaalde hormonale veranderingen onduidelijk – bijvoorbeeld de rol van geslachtshormonen. In tegenstelling tot vrouwen gaan mannen niet door het equivalent van een menopauze en is van een scherpe daling van geslachtshormonen geen sprake. De androgeenspiegels (zoals testosteron) verminderen weliswaar met het ouder worden, maar dat gebeurt geleidelijk.

De vraag is dan ook in welke mate die testosterondaling bijdraagt tot het verouderingsproces. In die veroudering spelen immers tal van andere factoren een rol: diverse (ook niet-androgene) hormonen, maar ook omgevingsfactoren en genetische achtergrond. Een complex kluwen dus, maar een kluwen dat alvast één voordeel biedt: er is bij de man niet de sterk storende factor van de menopauze met scherpe hormoonveranderingen die een ingrijpende invloed hebben op vele orgaansystemen.

Man als ‘model’ voor gerontologisch onderzoek
In die zin is de ouder wordende man dan ook een uiterst geschikt ‘model’ om aan gerontologisch onderzoek te doen: een onderzoeksmodel om ouderdom zelf te doorgronden, los van eventuele ziekten en ziekteverwikkelingen, en dus een model dat toelaat door te dringen tot de kern van het verouderen, de zogenaamde ouderdomsgebonden kwetsbaarheid of ‘frailty’.

Van dit ‘model’ maakt de European Male Ageing Study (EMAS) sinds enkele jaren dankbaar gebruik. EMAS is een grootschalig onderzoek waaraan ruim 3.000 mannen tussen 40-80 jaar deelnemen in acht Europese centra. In de studie worden de mannen jarenlang gevolgd en het verouderen nauwkeurig in beeld gebracht. Van de internationale stuurgroep die de studie ontwikkelde, maken twee Leuvense hoogleraren deel uit: endocrinoloog prof. dr. Dirk Vanderschueren en geriater prof. dr. Steven Boonen.

“De kracht van het onderzoek heeft, naast de schaal, te maken met de keuze van de studiegroep: de EMAS-populatie vertegenwoordigt namelijk een onvertekende staalkaart van de normale bevolking, niet een of andere geselecteerde groep. Dat maakt de bevindingen breed toepasbaar”, licht prof. Vanderschueren toe. “Bovendien worden de betrokkenen uitermate grondig onderzocht en ondervraagd. Alle mogelijke facetten van verouderen worden nagegaan, zoals denkkracht, stemmingsschommelingen, vitaliteit, levenskwaliteit, gezichtsscherpte, spierkracht, botkwaliteit, inspanningsvermogen, seksuele functies, enzovoort, maar ook een volledig biochemisch profiel en een grondige analyse van het genoom maken deel uit van EMAS.”

Publicatie focust op gevolgen van geleidelijke testosterondaling
De recentste publicatie van EMAS – in het toonaangevende New England Journal of Medicine – gaat dieper in op de gevolgen van de geleidelijke testosterondaling bij de man en omschrijft, voor het eerst, de klinische symptomen die daarmee gepaard gaan. In tegenstelling tot de menopauze die vrouwen zonder uitzondering treft, is een mannelijke menopauze of ‘andropauze’ zeldzaam: nauwelijks twee procent krijgt ermee te maken en het klinisch beeld is bovendien wisselend. Voor eventuele testosteronbehandeling bij oudere mannen is het indicatiegebied dan ook uiterst beperkt.

Maar EMAS is meer dan andropauzeonderzoek. “EMAS laat toe om het hele verouderingsproces – de concrete gevolgen van verouderen – met een ongekende scherpte in kaart te brengen,” aldus prof. dr. Boonen, “maar ook om na te gaan in welke mate hormonale veranderingen, genetische constitutie, omgevingsfactoren en andere elementen verouderen in de hand werken of, integendeel, vertragen. Inzichten die onmisbaar zijn om uiteindelijk ook betere strategieen te ontwikkelen om de levenskwaliteit te beschermen tot op hoge leeftijd.”

Lees hier de publicatie in de New England Journal of Medicine

Bron: UZ Leuven

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.