Ook goed geïnformeerde patiënt redt het niet in het ziekenhuis
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 14 juni 2010 - 00:15
Array
Dokter is ziek, dat is de titel van het boek dan Gonny ten Haaft onlangs publiceerde bij uitgeverij Contact. Zij interviewde drie artsen, drie verpleegkundigen en drie ziekenhuismanagers. Alle negen waren goed geïnformeerd over hun ernstige ziekte. Dat was een voordeel –zo blijkt uit het boek- bij het kiezen van het meest geschikte ziekenhuis en behandelaar. Zij lieten zich soms behandelen in een ziekenhuis 150 kilometer verwijderd van hun woonplaats. Vaak kenden zij de operateur persoonlijk. Eenmaal opgenomen konden zij de zorgverlening niet naar hun hand zetten. Het voordeel van de geïnformeerdheid was voorbij. De negen geïnterviewden kregen een hekel aan het neerbuigende taalgebruik van ziekenhuisprofessionals zoals : u mag daar gaan zitten; wij gaan nu samen op de röntgenfoto. Door hun geïnformeerdheid voelen zij dingen die er niet zijn. Een kleine kans op het niet aanslaan van een kuur, vertalen ook zij in een 50%-kans: de kuur slaat aan of slaat niet aan. Twee woorden willen de hoofdrolspelers in het boek niet meer horen: even en straks. Die woorden komen voor in zinnen als: wilt u hier even wachten? De dokter komt straks. Meestal betekenen deze termen een lange tijd wachten. Tenslotte is ook voor deze expert-patienten onduidelijk wie hun hoofdbehandelaar is of contactpersoon voor informatie over de ziekte. Zij willen een persoonlijke case manager tijdens de opname. Wie herstelt van de ziekte (twee van de negen zijn inmiddels overleden) en terugkeert in het eigen ziekenhuis, blijkt terug te vallen in de oude routines. Uiteindelijk passen men het eigen gedrag niet aan. Het boek Dokter is ziek geeft veel stof voor reflectie voor ziekenhuis professionals die zelf een keer opgenomen worden. Zelf herbeleefde ik twee opnamen in mijn eigen ziekenhuis. Je kunt het boek prima geven aan een zieke collega die behoefte heeft aan reflectie op eigen leven en de toekomst daarvan. Als wetenschappelijke en professionele literatuur is het boek aan de lange kant en bevat het vele herhalingen. De conclusies die ik hierboven vermeld, zijn van mijzelf en staan niet zo expliciet in het boek.
Dokter is ziek
G. ten Haaft
EBOOK: Dokter is ziek
G. ten Haaft
Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.
