Lucia de B. Een ontnuchterende gids door ’s Neerlands rechtssysteem

Boekrecensie
Lucia de B. is een gevoelsmens. Tijdens haar werk als regulier verpleegkundige, en later als gespecialiseerd kinderverpleegkundige, raakt ze in emotionele onbalans wanneer patienten in haar bijzijn aan hun ziekte overlijden. Lucia praat hierover, eerst thuis, maar als haar moeder haar relaas als belastend ervaart, zoekt Lucia begeleiding bij een vertrouwenspersoon in het ziekenhuis. En dat helpt.

Maar Lucia praat ook met haar collega’s. “Waarom gaan er ‘altijd’ mensen dood als ik dienst heb?” vraagt ze zich meer dan eens hardop af. Uitingen van een zoektocht naar bevestiging en betekenisgeving. Hebben we alles gedaan wat we konden? Hier spreekt Lucia’s onmacht, en het zoeken naar een omgangsvorm met de onvermijdelijke aanwezigheid van de dood in het ziekenhuis. Een van Lucia’s collega’s denkt hier echter anders over. En dan gaat het flink mis.

Collegiale laster
In december 2001 wordt Lucia gearresteerd. Op basis van wat? Een collega die Lucia’s emotionele onbalans smadelijk verdraait, een ziekenhuisdirecteur die met foute variabelen aan het kansberekenen slaat, en justitie die deze twee kwaden bedient. “U weet toch dat wij u van van alles en nog wat verdenken,” probeert een politieagent van het OM in één van de vijfentwintig verhoren die ze bij Lucia afnemen. Concreter dan dit wordt het niet. Er zijn vier volwassenen en drie kinderen gestorven terwijl Lucia aanwezig was in het ziekenhuis. Er is nooit onomstotelijk vastgesteld dat deze mensen onnatuurlijk stierven, noch welke rol Lucia bij hun sterven had. Er  is werkelijk geen enkel bewijs dat zij iets met hun overlijden te doen heeft.

Emotionele mishandeling
Als lezer krijg je het dan ook moeilijk. Je weet immers al dat Lucia onschuldig is en des te harder komen de zinloze en misselijkmakende verhoren van de OM-agenten aan. Als zij bij Lucia geen reactie kunnen ontlokken – haar advocaat adviseert haar zich op haar zwijgrecht te beroepen – passen ze wekenlang zware emotionele mishandeling toe. Met als doel om Lucia te ‘breken’ tot een bekentenis.

Zo doen de agenten voorkomen dat zij achter Lucia’s rug ‘goed gesproken’ hebben met haar ‘Peet’ (Lucia’s partner Peter). Ze wordt impliciet slecht moederschap verweten; ‘Vind je dit allemaal niet verschrikkelijk voor je dochter?’ En ‘Wat doe je je arme vader in Canada aan?’ Als ze vervolgens routinematig haar advocaat zwart maken, bijvoorbeeld omdat deze even met vakantie is: ‘Als hij je echt belangrijk vindt, zou hij er wel voor je zijn.’ En ‘Hoe weet je zeker dat hij het beste met je voor heeft?’ is het duidelijk dat Lucia volgens het OM niemand heeft die om haar geeft. En dat Lucia dit volledig aan zichzelf te danken heeft. Ze kan maar beter bekennen, er is immers niemand om naar terug te keren.

Ruim 950 pagina’s aan ronduit zinloos verbaal geweld wordt opgeslagen in het procesdossier van Lucia de B. Vijfentwintig ‘lichtingen’ (sommaties voor verhoor), urenlang als vee ‘op transport’ in een gepantserde ijscokar, en dat in een sociale omgeving waar mensen Lucia al veroordeeld hebben. Laaghartige pesterijen, belediging, vernedering en vooral minachting: Vrouwe Justitia laat ons haar ware gezicht zien.

Levenslang en TBS
Ondanks het ontbrekende bewijs krijgt ze levenslang en TBS in hoger beroep. Justitie oordeelt dat Lucia dusdanig intelligent is dat ze alle aanknopingspunten naar zichzelf heeft weggemoffeld. En ze is zo slim dat er geen bewijzen meer op de lichamen te vinden zijn. En Lucia heeft een psychiatrische ziekte, vindt Justitie. De zes onderzoeken die het OM hiervoor zelf liet uitvoeren spreken dit tegen. Maar nee, oordeelt Justitie, Lucia is zo uitgekiend, dat ze de psychiaters en psychologen heeft bewerkt. Dan wordt ze veroordeeld. Op basis van onderbuikgevoel en een onwetenschappelijke statistische berekening, die suggereert dat er toevalskans van 1 op de 342 miljoen is dat er ‘zo veel’ mensen op natuurlijke wijze konden overlijden in Lucia’s aanwezigheid.

In dit boek leren we Lucia voor het eerst kennen. Ze spreekt vrij over haar belevingen, over haar gevoelens en over haar overlevingsmechanisme. Lucia spreekt als een integere ziel, als een vrouw die het hart op de juiste plaats heeft. Ze heeft een stabiele en liefdevolle relatie met zowel haar partner als haar dochter, die haar gedurende deze hel continu blijven steunen. Voor wie een vrouw van karakter en doorzettingsvermogen wil leren kennen, is dit boek een waardevolle aanwinst. Voor wie een gids door ’s Neerlands rechtssysteem nodig heeft: laat je eens rondleiden door dit rauwe relaas van Lucia de B. Volledige desillusie gegarandeerd!

Jolanda Clement voor MedicalFacts

BESTEL HET BOEK HIER
€ 17,50
Lucia de B. (Berk, Lucia de)

Jolanda Clement