Darmkanker: i-test beter dan g-test

Screenen op darmkanker is wenselijk
Screening op darmkanker met een ontlastingstest spaart levens en is uiteindelijk goedkoper dan niet screenen. Dat stelt Leo van Rossum, onderzoeker bij de afdeling Maagdarmleverziekten (MDL) van het UMC St Radboud, op basis van een bevolkingsonderzoek bij twintigduizend Nederlanders.

Screening op darmkanker kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, bijvoorbeeld direct in de darm met een kijkonderzoek. Via een coloscopie wordt de hele dikke darm bekeken, met een sigmoïdscopie bekijk je alleen het laatste deel. Een coloscopie is onaangenaam, zelfs met verdoving, en om de darm schoon te krijgen moet de patient van tevoren liters vocht met een laxeermiddel drinken. Ook bestaat een kleine kans op serieuze complicaties. Gelukkig is het ook mogelijk naar bloedsporen in de ontlasting te zoeken. Een darmtumor ontwikkeld zich bijna altijd uit een poliep. Hoe dichter zo´n poliep het stadium van een tumor nadert, hoe groter de kans op onzichtbaar bloedverlies, dat alleen te vinden is met een test.

Een mascaraborsteltje
Voor een weloverwogen beslissing wilde de Nederlandse overheid eerst meer informatie verzamelen, onder andere over de bruikbaarheid en resultaten van twee verschillende ontlastingstesten. Bij de wat oudere guaiac-test (g-test) moeten deelnemers twee monsters van drie opeenvolgende dagen met ontlasting op een kaartje smeren. Kleurt een van de zes monsters op de met guaiac-hars geïmpregneerde kaartjes blauw na toevoeging van een kleuringvloeistof, dan zit er waarschijnlijk bloed in de ontlasting en kan met een coloscopie worden gekeken of er werkelijk sprake is van een darmtumor.

“Bij de immunochemische-test (i-test) hoeft de deelnemer maar één keer wat ontlasting te verzamelen met een soort mascaraborsteltje”, zegt Leo van Rossum van de MDL-afdeling van het UMC St Radboud. Van Rossum heeft de beide ontlastingstesten de afgelopen jaren met elkaar vergeleken. “Er doen veel meer mensen met de screening mee als ze deze laatste test kunnen gebruiken”, zegt hij. “Dat komt omdat die gewoon veel gemakkelijker is in het gebruik. Hier doet zestig procent aan mee in plaats van zevenenveertig bij de g-test.”

Meer en eerder
Wordt er een coloscopie gemaakt, dan heeft bij beide testen ongeveer tien procent van de mensen met een positieve ontlastingtest daadwerkelijk een darmtumor. Tijdens een coloscopie worden ook meteen de poliepen verwijderd bij de mensen die geen darmkanker hebben. Van Rossum: “Met deze tamelijk eenvoudige ingreep wordt een uitgroei van poliepen naar darmkanker voorkomen. Met de i-test worden meer dan drie keer zoveel mensen opgespoord met darmkanker of poliepen dan met de g-test. Dat komt omdat veel meer mensen meedoen en de i-test ook veel gevoeliger is voor darmkanker en poliepen.”

Bovendien spoort de i-test darmkanker veel vaker in een vroeger stadium op dan de g-test. Daardoor wordt de kans op genezing veel groter en blijft veel mensen een darmoperatie bespaard. Van Rossum heeft berekend dat op die manier veel levensjaren zijn te winnen en veel kosten worden bespaard die nu nog in operaties en behandelingen gaan zitten. Screenen dus? “Ik zou het zeker invoeren”, zegt hij, “maar wetenschappelijk onderzoek van bevolkingsonderzoek naar darmkanker moet wel blijven doorgaan.”

Jan de Leeuw