Geen Miljoenen- maar Miljardennota voor fijn stof

Maatschappelijke kosten luchtverontreiniging bedragen tussen de 4 en 40 miljard per jaar
Geen ‘Miljoenen-, maar Miljardennota’ voor luchtverontreiniging

De gezondheidsschadekosten door fijn stof bedragen momenteel tussen de 4 en 40 miljard euro per jaar. Zo blijkt uit een door bureau CE uitgevoerd onderzoek in opdracht van het Astma Fonds. Deze kosten zijn uiteindelijk voor iedereen voelbaar in de portemonnee. Volgens het Astma Fonds zou het kabinet – vooral met het oog op Prinsjesdag – zich meer moeten inzetten om deze kosten te verlagen. Dat kan alleen als het beleid voor de reductie van fijn stof wordt geïntensiveerd. Een betere aanpak van de luchtverontreiniging is noodzakelijk om de levenskwaliteit van mensen te verbeteren én om de maatschappelijke kosten binnen de perken te houden.
Luchtkwaliteit staat hoog op de politieke agenda en er wordt volgens de overheid een vergaand bronbeleid gevoerd. Niettemin heeft het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) van het RIVM onlangs berekend dat Nederland door toegenomen verbrandingsprocessen (zoals van scheepvaart en particulieren) meer stikstofdioxide zal uitstoten en de
luchtkwaliteitsnormen voor stikstofoxide en fijn stof waarschijnlijk niet gehaald worden. Volgens Iris Hiemstra van het Astma Fonds gaat het bronbeleid dan ook niet ver genoeg en zal Nederland dus nog grotere inspanningen moeten verrichten om de lucht schoner te krijgen. ‘Het Astma Fonds richt zich op bevordering van de gezondheid van mensen in Nederland. En vooral van mensen met luchtwegaandoeningen. Ons doel is dan ook de blootstelling aan verontreinigde lucht te verminderen om zo de levenskwaliteit van mensen met en zonder luchtwegaandoeningen te verbeteren. Behalve gezondheidsleed is er ook financieel leed. In het kader van Prinsjesdag zou ik dan ook niet willen spreken van een
Miljoenen-, maar van een Miljardennota. Nu het onderzoek duidelijk maakt dat de maatschappelijke kosten tussen de vier en veertig miljard euro per jaar bedragen, is het zaak een heldere, democratische afweging te maken tussen de te accepteren effecten en de te nemen maatregelen. Bovendien is het onderzoek een voedingsbodem voor een discussie
over te halen Europese normen en de te verwachten gezondheidseffecten op de Nederlandse bevolking.’
Luchtkwaliteit staat hoog op de politieke agenda en er wordt volgens de overheid een vergaand bronbeleid gevoerd. Niettemin heeft het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) van het RIVM onlangs berekend dat Nederland door toegenomen verbrandingsprocessen (zoals van scheepvaart en particulieren) meer stikstofdioxide zal uitstoten en de
luchtkwaliteitsnormen voor stikstofoxide en fijn stof waarschijnlijk niet gehaald worden. Volgens Iris Hiemstra van het Astma Fonds gaat het bronbeleid dan ook niet ver genoeg en zal Nederland dus nog grotere inspanningen moeten verrichten om de lucht schoner te krijgen. ‘Het Astma Fonds richt zich op bevordering van de gezondheid van mensen in Nederland. En vooral van mensen met luchtwegaandoeningen. Ons doel is dan ook de blootstelling aan verontreinigde lucht te verminderen om zo de levenskwaliteit van mensen met en zonder luchtwegaandoeningen te verbeteren. Behalve gezondheidsleed is er ook financieel leed. In het kader van Prinsjesdag zou ik dan ook niet willen spreken van een
Miljoenen-, maar van een Miljardennota. Nu het onderzoek duidelijk maakt dat de maatschappelijke kosten tussen de vier en veertig miljard euro per jaar bedragen, is het zaak een heldere, democratische afweging te maken tussen de te accepteren effecten en de te nemen maatregelen. Bovendien is het onderzoek een voedingsbodem voor een discussie
over te halen Europese normen en de te verwachten gezondheidseffecten op de Nederlandse bevolking.’
Het Astma Fonds zal de onderzoeksresultaten aanbieden aan de leden van de vaste
Kamercommissies van VWS en VROM.

Van alle luchtverontreinigende stoffen zijn fijn stof en ozon de meest schadelijke.
Deze kunnen luchtwegklachten, longfunctievermindering, verergering van astma en
vroegtijdige sterfte veroorzaken. Alle Nederlanders kunnen met zowel de effecten van
kortdurend verhoogde als chronische blootstelling van luchtverontreiniging te maken
krijgen. En het zijn niet alleen mensen met astma of ernstig zieken die lijden onder een
slechte luchtkwaliteit. Ook gezonde mensen kunnen gevoelig reageren en bijvoorbeeld
midden in de zomer verkouden worden.

Het op basis van het onderzoek door CE samengestelde rapport ‘De maatschappelijke kosten
en gezondheidseffecten van luchtverontreiniging in Nederland’ laat zien dat de
gezondheidsschade door kortdurende verhoogde blootstelling aan fijn stof en ozon tussen
de honderd en vierhonderd miljoen euro per jaar bedraagt en bij langdurige
blootstellingseffecten gaat het om een bedrag tussen de vier en veertig miljard euro per
jaar. Het betreft hier behoedzame aannamen en voorzichtige schattingen, maar met
redelijke zekerheid is er nog steeds sprake van aanzienlijke schadekosten van enkele
miljarden euro’s per jaar. Hiemstra: ‘Tot nu toe dragen we deze kosten ieder jaar met z’n
allen via premies en belastingen. De trend is echter om de burger zelf meer te laten
betalen voor de eigen ziektekosten, daarbij uitgaand van de eigen verantwoordelijkheid
voor de gezondheid. Luchtkwaliteit is echter een factor die door de burger niet
individueel kan worden beïnvloed. Bovendien zijn bepaalde inkomensgroepen en regio’s
meer blootgesteld aan luchtverontreiniging. Mensen met astma gebruiken vaak meer
medicijnen bij slechtere luchtkwaliteit.’

Rob