Herhaalrecept Huisarts op de tocht

Bij huisartsen is de onrust mede ontstaan omdat apothekers graag de herhalingsreceptuur wil overnemen. Marga van Weelden, voorzitter van de KNMP, wil als één van haar eerste voornemens het herhalingsrecept volledig onderbrengen bij de apotheker. Marga van Weelden  stelt: "wij claimen het recht om herhaalmedicatie voor te schrijven. Laten we als verstandige mensen om de tafel gaan zitten om, met behoud van ieders verantwoordelijkheid, te kijken hoe we herhaalreceptuur veel klantvriendelijker kunnen maken". In Mednet zegt van Weelden dat de herhaalmedicatie onderdeel wordt van het takenpakket van apothekers. Haar argumenten zijn: "de apotheker heeft als enige het totaaloverzicht" en "het aantal mensen met 3 of meer geneesmiddelen neemt razendsnel toe en daardoor wordt veilig geneesmiddelengebruik steeds gecompliceerder". En richting de huisartsen: "je kunt niet van een arts verwachten dat hij alle nieuwe interacties bijhoudt’.

Volgens van Weelden heeft de apotheker als enige het totaaloverzicht van de geneesmiddelen die een patiënt gebruikt, tenminste als de patiënt al zijn medicijnen bij één apotheek haalt. Daarnaast is de apotheker goed op de hoogte van de interacties van geneesmiddelen. Het is volgens haar niet logisch dat een patiënt voor een herhaalrecept steeds weer terug moet naar de huisarts, het kost de patiënt tijd en het is klantonvriendelijk. Ook Hoogervorst vindt dat deze functie overgebracht kan worden bij apothekers’ Het verkrijgen van een herhaalrecept kost burgers tijd en moeite. Wij gaan kijken hoe we dit kunnen vereenvoudigen. Het EMD wat wordt ingevoerd kan hier goed bij helpen, evenals de verdere ontwikkeling van het elektronische receptenverkeer".

De Wet
De prescriptieregeling in de huidige Ziekenfondswet wordt niet overgenomen in de nieuwe ZorgVerzekeringsWet (ZVW). In 2006 wordt het nu gebruikte prescriptievoorschrift, hetgeen de maximale periode regelt waarover geneesmiddelen voor rekening van de Ziekenfondswet mogen worden afgeleverd, niet overgenomen in de nieuwe Zorgverzekeringswet.

Volgens VWS komt voor het Verstrekkingenbesluit Ziekenfondsverzekering, het Besluit Zorgverzekering en de Regeling Zorgverzekering in de plaats, voor een deel bevatten deze dezelfde bepalingen als nu in het Verstrekkingenbesluit staan. De zgn. prescriptieregeling keert hierin niet terug omdat dit een zgn. doelmatigheidsbepaling is die in de ZVW een bevoegdheid van de zorgverzekeraar is, zegt VWS. ‘Het staat zorgverzekeraars vrij een dergelijke bepaling al dan niet op te nemen in hun polisvoorwaarden. Uiteraard kunnen ze hierover ook in de medewerkersovereenkomsten met zorgaanbieders afspraken over maken. Het is aan de zorgverzekeraar zelf hierin keuzes te maken

Volgens ZN zullen zorgverzekeraars vanaf 1-1-2006 de prescriptieregeling overnemen in hun polisvoorwaarden. Daarmee wordt de regeling in de huidige vorm gecontinueerd. ‘Wat betreft de herhalingsrecepten en herhalingsreceptuur voor chronisch gebruik kunnen de individuele zorgverzekeraars decentraal afspraken maken met de zorgaanbieders’, zegt een woordvoerder van ZN.

Menzis
Menzis heeft de "oude" regeling zelf opgenomen in de polisvoorwaarden. ‘Wij hebben geen specifieke afspraken over afhandeling chronische herhaalreceptuur door apothekers. Er is dus geen reden voor onrust’. Menzis ziet dit als voorbeeld van het belang van de regiefunctie van de huisarts. ‘Mocht dit al aan de orde komen in de toekomst dan zou ik me voor kunnen stellen dat dit in de Proeftuin een onderwerp van gesprek is en mogelijk in een pilot voor een (groep) geneesmiddelen met de daarbij behorende afspraken aan de orde zijn. Maar dit soort plannen spelen op dit moment dus helemaal niet’, volgens een account manager van Menzis.

Regiefunctie Huisarts
Er is groot verzet onder huisartsen om deze regiefunctie op te geven. Het grootste bezwaar van huisartsen is dat ze het overzicht van de geneesmiddelen kwijt raken. Nieuwe aandoeningen of bijvoorbeeld laboratoriumonderzoek bij een patiënt maakt heroverweging en aanpassing van reeds gebruikte middelen vaak nodig. Huisartsen verliezen zo hun ‘gidsfunctie’ door het teloor gaan van het overzicht. De interactie tussen aandoeningen en geneesmiddelgebruik, de persoonlijk voorkeur van patiënten voor geneesmiddelgebruik is bij uitstek het terrein van de huisarts.

VWS
De minister probeert dit o.a. te bereiken met de vereenvoudiging van de verstrekking van medicaties aan chronische zieken, "waardoor deze groep minder vaak een herhaalrecept bij de arts hoeft te halen". De minister bekommert zich om de chronisch zieken, want hij zegt "het verkrijgen van een herhaalrecept kost burgers tijd en moeite. Wij gaan kijken hoe we dit kunnen vereenvoudigen. Het EMD wat wordt ingevoerd kan hier goed bij helpen, evenals de verdere ontwikkeling van het elektronische receptenverkeer". De minister weet te melden dat met aangepaste maatregelen een reductie in tijd is te realiseren van 57% ofwel een reductie in tijd van 2,7 miljoen uur(2) .

Raad voor de Volksgezondheid
De werkdruk bij huisartsen is hoog. Door herhaalmedicatie over te hevelen naar de apotheek  wordt invulling gegeven aan de taakherschikking in de gezondheidszorg". Daarin neemt de RvZ ook het uitschrijven van herhalingsreceptuur aan chronische patiënten door de apotheek mee . De redenen van de apothekers om de herhaalrecepten zelf te regelen zijn marketingtechnisch te verklaren.

Marktwerking
Ook voor apothekers gelden de principes van de marktwerking en de betwistbaarheid van hun marktpositie. Door de herhaalrecepten, bijna 70% van alle recepten, zelf te monitoren bindt men de klant aan de eigen apotheek. Zeer transparant. Maar om dit met inhoudelijke reden toe te lichten uit oogpunt van het bewaken van kwaliteit, dat doet naïef aan. De LHV verwijst grotere bevoegdheid van apothekers "naar de prullenbak"

Zorgbudget
Voor uitgaven van geneesmiddelen zijn verzekeraars 100% risicodragend. De haast maligne benadering van het geneesmiddelen dossier kan niet zijn ingegeven door de macrocijfers uit Nederland. Hier telt slechts de eigen risicodragendheid als vliegwiel in hun streven naar kostenreductie. Slechts 9,7% van het BKZ wordt uitgegeven aan medicatie en daarmee neemt Nederland in de OESO landen een middenplaats in. Wat betreft de farmaciekosten als % van het BKZ staat Nederland op de op één na laagste plaats in West Europa. In 2003 geeft Nederlander gemiddeld € 275,- uit aan geneesmiddelen en dat is 20-45% minder dan in België, Frankrijk of Duitsland. Zorgverzekeraars zullen in toenemende mate het voorschrijfbeleid willen beïnvloeden (wet geneesmiddelenprijzen 1996, het convenant tussen VWS-ZN-apotheek-Bogin, het verstrekkingenbesluit m.b.t. het voorschrijven van geneesmiddelen). Met het Convenant 2004 hebben zij € 700 miljoen bezuinigd.

Als verzekeraars een bijdrage kunnen leveren aan een verdere besparing op de herhaalmedicatie, zullen zij het niet laten. Zeker niet nu ook herhaalmedicatie van geneesmiddelen van ex-ziekenfondsverzekerden geld gaat kosten.

Hoogervorst
Minister Hoogervorst wil dat huisartsen de diagnose toevoegt aan het recept. "Als zij niet vrijwillig meewerken, dwingt de minister het wettelijk af. De motivatie van Hoogervorst hierbij is "dat de apotheker dan kan controleren of het voorgeschreven middel wel het juiste is voor de patiënt". Het echte argument wat wij hier achter moeten zoeken is dat de "diagnose op recept" de noodzakelijke voorbereiding is op het gunnen van de herhaalmedicatie aan de apothekers.

EMD
Met de komst van de marktwerking en de introductie van de internetapotheek en de Etos apotheek zien we dat mensen straks niet langer één en dezelfde apotheek hebben. Indien er straks geen recept meer nodig is voor een verstrekking zullen mensen de ene keer hier en de volgende keer daar hun medicatie halen. De controle vraagt om een sluitend informatiesysteem.

Bronnen: KNMP, Huisartsvandaag, De vrije huisarts

Noot redactie: Marga van Weelden is apotheker in Ermelo en van 1996-2001 lid van Raad van Advies van OPG en van 2001-heden lid van het KNMP- hoofdbestuur, waarvan vanaf 2004 als voorzitter. Marga van Weelden (52) is door de leden van de KNMP gekozen tot nieuwe voorzitter van het hoofdbestuur van de wetenschappelijke beroepsvereniging voor apothekers. Zij volgt hiermee Martin Favie op die in 1999 is gekozen voor een periode van vijf jaar. Van Weelden is openbaar apotheker in Ermelo en was sinds november 2002 al vice-voorzitter van de KNMP. Zij is de eerste vrouwelijke voorzitter van de KNMP en daarmee een afspiegeling van de ontwikkeling dat steeds meer vrouwen apotheker willen worden. Martin Favie heeft de afgelopen jaren de basis gelegd voor een duurzame financiering van de geneesmiddelenzorg. Door het convenant bespaart elk gezin in Nederland 100 euro per jaar op medicijnkosten. Van Weelden zal die lijn voortzetten, maar daarbij bovendien extra aandacht vragen voor de manier waarop apothekers op een vooruitstrevende wijze kunnen bijdragen aan de zorg. Betere begeleiding van de patienten bij hun medicijngebruik en meer samenwerking met de huisarts zijn daarbij speerpunten. De komende jaren zal er voor apothekers veel veranderen door de komst van nieuwe toetreders. Marga van Weelden: "Die nieuwe toetreders zijn van harte welkom bij de KNMP. In de zorg is zowel samenwerking als concurrentie noodzakelijk. De komende tijd zal de KNMP over beide zaken van zich laten horen."

Rob