Minder overlijden op IC na invoer luchtvaartsysteem
Array
De afdeling Intensive Care van het Radboudumc voerde in 2011 als eerste IC in Nederland Crew Resource Management (CRM) in, een systeem uit de luchtvaart gericht op professionele samenwerking. Na de invoer traden er minder ernstige complicaties op en nam de sterfte af. Daarnaast nam de kans op succes van reanimatie toe. Die conclusies publiceerden onderzoekers van het Radboudumc deze maand.
Slechte communicatie tussen gezagvoerder en copiloten in de cockpit veroorzaakte in 1977 het vliegtuigongeluk in Tenerife. Kort daarop is de veiligheidstraining CRM ontwikkeld, inmiddels een begrip in de luchtvaart. CRM richt zich op het verbeteren van de teamprestatie door het maken en strikt naleven van afspraken over communicatie en samenwerking, waarbij de traditionele gezagsverhoudingen buiten spel gezet worden. Ook in ziekenhuizen kan het misgaan als de samenwerking of de communicatie tussen disciplines en individuele zorgverleners niet goed genoeg is. Daarom is het CRM-systeem een paar jaar geleden vertaald naar de zorg.
Aanspreken
Een wezenlijk kenmerk van CRM is dat iedere zorgverlener de bevoegdheid én de plicht heeft om anderen te wijzen op eventuele fouten. Zo houden alle betrokkenen elkaar bij de les op momenten dat het er echt toe doet. Ook zijn er duidelijke afspraken voor acute situaties zoals een reanimatie. Dan is het stil en heeft één persoon de leiding, zodat er zo min mogelijk ruis ontstaat. Bovendien bespreken de IC collega’s vooraf elke risicovolle ingreep volgens een vast protocol (briefing). Na afloop evalueren ze hoe het gegaan is en wat er beter kon (debriefing).
De invoer van CRM op de IC van het Radboudumc ging gepaard met een onderzoek naar de effectiviteit van de methode. De werkzaamheid in de zorg was niet eerder wetenschappelijk onderzocht. De studie besloeg drie jaar. Het eerste jaar was een baselinejaar, waartegen de effecten na CRM training konden worden afgezet. Aan het einde van het eerste jaar volgde al het personeel de CRM training. In het jaar erop vond de implementatie plaats. CRM stond vanaf dat moment standaard op de agenda bij het stafoverleg, werd er een CRM ‘kerngroep’ gevormd en vonden en extra trainingen plaats. Driemaal dat jaar observeerden IC-verpleegkundigen twee weken lang de uitvoer van CRM tijdens operaties. Zij rapporteerden hun bevindingen aan het kernteam. In het derde jaar werd het effect van CRM bepaald.
Hartstilstand
De IC in Nijmegen behandelt jaarlijks tussen 2500 en 3000 patiënten. Circa 1000 van hen ondergaan cardiothoracale chirurgie. Omdat het optreden van een hartstilstand samenhangt met de kwaliteit van zorg, werd tijdens de drie jaar onderzoek gekeken hoe vaak een hartstilstand optrad. Daarnaast keken de onderzoekers naar het slagingspercentage van reanimaties en het optreden van ernstige complicaties. Traden er in het eerste jaar (voor invoer van CRM) nog 67 complicaties per 1000 patiënten op, in het derde jaar waren dat er 51 per 1000 patiënten. In jaar 1 trad er 9 keer in een groep van 1000 patiënten een hartstilstand op. In jaar 3 was dat 3,5. De succeskans van reanimaties nam toe van 19 naar 67%.
Marck Haerkens, één van de onderzoekers is enthousiast over de resultaten: “Zover wij weten is dit het eerste wetenschappelijke bewijs voor de werkzaamheid van CRM op de IC. Wij pleiten er dan ook voor om CRM breder in Nederland in te zetten.”
