Ontstaan dikke darmkanker verder ontrafeld

Onderzoek Maastricht UMC+ brengt risicofactoren scherper in beeld
De puzzel rond het ontstaan van kanker in de dikke darm en de endeldarm is weer iets verder ontrafeld door onderzoekers van het MUMC+. Promovenda Colinda Simons ontdekte dat mannen met overgewicht een grotere kans maken op deze kankersoort als de regulering van groei is aangedaan. Hiervoor keek zij naar een ongunstige genetische aanleg en naar mogelijke stillegging van genen. Bij vrouwen lijkt juist een grotere lengte een hoger risico met zich mee te brengen.

Het is al langer bekend dat overgewicht en een gebrek aan beweging het risico op colorectaalkanker (dikkedarm- en endeldarmkanker) vergroten. Het is nog niet duidelijk of deze verbanden verschillen voor mannen en vrouwen en naar gelang de plaats in de darm. In dit onderzoek zijn de verschillen en mogelijke mechanismen onderzocht. Er is ingezoomd op het insulinegelijkende groeifactorsysteem (IGF) dat groei in het lichaam reguleert en mogelijk ook kanker. Vooral in het laatste deel van de dikke darm was de kans op kanker groter bij mannen naarmate ze meer overgewicht hadden en minder bewogen. De kans op kanker in het eerste deel was verhoogd als mannen ook een bepaalde ongunstige genetische aanleg hadden in IGF-genen. Bij vrouwen bleek lengte bepalender voor het risico op dikke darmkanker dan overgewicht. Het hebben van een ongunstige genetische aanleg speelde minder een rol. Verder onderzoek bevestigde het belang van het IGF-systeem als onderliggend mechanisme door te kijken naar moleculaire veranderingen aan IGF-genen in tumoren.

Cohortstudie
Het onderzoek maakte gebruik van data van een grote epidemiologische studie onder ruim 120.000 Nederlanders die in 1986 werd gestart, de Nederlandse Cohortstudie naar voeding en kanker (NLCS). In dat onderzoek werden o.a. teennagels verzameld. In de teennagels van deze toen 55-69-jarige deelnemers is het met de hedendaagse technologie mogelijk genetische varianten te bepalen. Zodoende kon Simons achttien varianten in beeld brengen die invloed kunnen hebben op het ontstaan van dikkedarm- en endeldarmkanker. Dit onderzoek bevordert het inzicht in het ontstaanspatroon van deze kankers.

Adviezen op maat
Het proefschrift toont aan dat het IGF-systeem een belangrijke route is waarlangs een verstoorde energiebalans tot darmkanker kan leiden bij mannen. Waarom dit systeem bij vrouwen een minder grote rol speelt is nog onduidelijk. “In dit onderzoek hebben we gekeken naar verbanden, maar een verband is niet hetzelfde als een goede voorspelling”, waarschuwt de onderzoekster. “Iedereen nu genetisch screenen op een ongunstige genencombinatie of stillegging van genen in dit systeem is nog een brug te ver. Op gewicht blijven en voldoende bewegen is voor iedereen belangrijk. Verder onderzoek naar andere mogelijke routes en naar verschillen tussen mannen en vrouwen is nodig om subgroepen te vinden die in het bijzonder profijt kunnen hebben bij leefstijladviezen, zogenaamde adviezen op maat.”

Colinda Simons verdedigde haar proefschrift  op 16 december 2013. Zie hiervoor ook de wetenschapsagenda van de UM

Bron: MUMC+

Maastricht UMC+

http://www.mumc.nl

Met ingang van januari 2008 zijn het academisch ziekenhuis Maastricht (azM) en de Faculteit Health, Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht gefuseerd tot het achtste universitair medisch centrum van Nederland. De nieuwe organisatie heet Maastricht UMC+.
Het Maastricht UMC+ heeft als kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs en opleiding. Daarin nemen, naast de standaard patiëntenzorg, topklinische zorg en topreferente zorg een belangrijke plaats in. Deze zijn nauwgezet afgestemd met het fundamenteel en het (experimenteel) klinisch onderzoek. Dit resulteert in de klinische onderzoeksspeerpunten hart en vaten; oncologie, chronische ziekten en geestelijke gezondheidszorg en neurowetenschappen.