Screening depressieve oudere werkt niet
ArrayVeel ouderen hebben depressieve symptomen die hun leven nadelig beïnvloeden, maar die symptomen zijn vaak lastig te herkennen. Screening op depressie zou dit probleem kunnen ondervangen. In de huisartsenpraktijk heeft screening op depressie bij ouderen echter geen zin, zo bericht Huisarts en Wetenschap deze maand. De gescreende depressieve ouderen die een speciale cursus kregen aangeboden waren niet beter af dan de ouderen die de normale zorg van hun huisarts kregen.
Depressieve symptomen bij ouderen worden vaak niet herkend en dus ook niet behandeld, zo blijkt uit recent onderzoek. Een kwalijke zaak want depressieve symptomen hebben een negatief effect op het welbevinden, de kwaliteit van leven, het dagelijks functioneren en de overleving van ouderen. Bovendien kunnen ze zich ontwikkelen tot een depressieve stoornis.
Screenen of niet screenen
Leidse onderzoekers gingen daarom na of het (kosten)effectief is om ouderen vanaf 75 jaar in de huisartsenpraktijk te screenen en ze – indien neerslachtig – daarna de speciale cursus aan te bieden. Dat was niet het geval: de gescreende ouderen die een behandelaanbod kregen waren er niet beter aan toe dan hun gescreende leeftijdsgenoten die geen behandelaanbod kregen. Het merendeel van de positief gescreende ouderen zei wel open te staan voor hulp door de ggz (Geestelijke Gezondheids Zorg), maar slechts een klein deel van hen ging daadwerkelijk in op het speciale cursusaanbod van de ggz. Het eerder bewezen gunstige effect van psychologische hulp in het algemeen is daarmee niet aangetoond bij neerslachtige ouderen die via screening worden opgespoord.
Deze uitslag staat haaks op eerder onderzoek in de Verenigde Staten. Dat toonde juist aan dat zorgmanagementprogramma’s voor depressieve ouderen vanaf 60 jaar wel effectief zijn: suïcidale gedachten en depressieve symptomen namen af en de programma’s waren kosteneffectief.
Huisarts centraal
Het gebrek aan succes in ons land komt mogelijk doordat maar weinig ouderen wilden deelnemen aan de speciale cursus die de onderzoekers aanboden. De ouderen hadden geen hulpvraag toen zij werden gescreend en stonden dus niet meteen open voor hulp. Mogelijk zou het programma effectiever zijn als de huisarts, die voor veel ouderen een vertrouwenspersoon is, een grotere rol krijgt in het bespreken van somberheidsklachten. De neerslachtige oudere is in ieder geval voorlopig bij de huisarts toch het best af.
H&W is een wetenschappelijk vakblad voor huisartsen. Het blad publiceert maandelijks evidence-based artikelen voor de Nederlandse huisarts. De redactie werkt volgens een redactiestatuut dat de onafhankelijkheid van de redactie waarborgt. H&W is voor en door huisartsen. www.henw.org, rubriek Onderzoek.
Van der Weele GM, De Waal MW, Van den Hout WB, De Craen AJ, Spinhoven P, Stijnen T, Assendelft WJ, Van der Mast RC, Gussekloo J. Stepped care voor depressieve ouderen. Huisarts Wet 2012;55(12):548-53.
Bron: Huisarts & Wetenschap